بی‌بی‌سی: شهروندان افغانستان با «صدها میلیون دلار» سرمایه‌گذاری در ایران، اخیراً در «صدر» فهرست سرمایه‌گذاران خارجی در این کشور قرار گرفته‌اند. انجمن سرمایه‌گذاری خارجی ایران گفته است که برخی از سرمایه‌گذاران افغان تا «بیست میلیون دلار» در ایران سرمایه‌گذاری کرده‌اند.

علی رضا یوسفیان، نماینده تاجران و سرمایه‌گذاران افغان در ایران نیز به بی‌بی‌سی گفت که سرمایه‌گذاری افغان‌ها در ایران در مجموع به بیش از «یک میلیارد دلار» می‌رسد.

در همین خصوص اخیراً حسین سلیمی، رئیس انجمن سرمایه‌گذاری خارجی ایران گفت شهروندان افغان در«صدر» فهرست سرمایه‌گذاری در این کشور قرار دارند.

او در یک مصاحبه با یک شبکه داخلی ایران گفت: «ااز نظرعددی بالاترین تعداد جلب سرمایه‌گذاران خارجی توسط برادران افغانی ما است که از ۳۰۰ هزار دلار تا پنج میلیون و ده میلیون دلار شاهد بودیم که در ایران سرمایه‌گذاری کرده‌اند.»

انجمن سرمایه‌گذاری خارجی ایران وابسته به اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی این کشور است. هدف اصلی این انجمن آنگونه که در وبسایت آن آمده است «تسهیل در روند اجرای پروژه‌های سرمایه گذاری مشترک در ایران» و تعامل دیگر ارگان‌ها با هدف «بهبود و سرعت‌دهی» پروژه‌‌ها است.

به گفته آقای سلیمی بعد از افغانستان چین در «رده دوم» درخواست‌ها و انجام سرمایه‌گذاری در ایران قرار دارد.

در چند دهه اخیر، از سرنوشت افغان‌ها در ایران عمدتا در مورد مهاجران و کارگران گزارش شده است، اما به جنبه‌های دیگر حضور افغان‌ها در ایران کمتر پرداخته شده است.

در همین رابطه آقای یوسفیان، نماینده تاجران و سرمایه‌گذاران افغان در ایران می‌گوید نقش سرمایه‌گذاران افغان در آن کشور برجسته است و در بخش‌های مختلف سرمایه‌گذاری کرده و کارگر استخدام می‌کنند.

او می‌گوید: «ما در سطح بالای سرمایه گذاری در جمهوری اسلامی هستیم. در تمام بخش‌ها مانند صنعت پتروشیمی، معدن، هتل‌داری، خدمات گردشگری، طلا و جواهرات، مواد شوینده، مواد غذایی و صنتعی و سایر شغل‌هایی که در جمهوری اسلامی ایران می‌بینید، شهروندان افغان پروژه دارند. آنها کارخانه‌ها و فابریکه‌های خوبی تجهیز کرده‌اند.»

اقامت پنج ساله با ۱۵۰ هزار دلار

ایران در سال ۲۰۱۹ میلادی اعلام کرد شهروندان خارجی که «حد‌اقل ۱۵۰ هزار دلار» در بانک‌های ایرانی بسپارند یا به همین میزان در ایران سرمایه‌گذاری کنند، برای آنها مجوز «اقامت پنج ساله» می‌دهد.

تعدادی از افغان‌های مقیم ایران نیز به بی‌بی‌سی گفته‌اند که پس از فروپاشی نظام جمهوریت و بازگشت طالبان به قدرت، میزان سرمایه‌گذاری افغان‌ها در این کشور بیشتر شده و عمدتاً افرادی هستند که با سرمایه‌گذاری در این کشور برای خانواده‌هایشان اقامت طولانی مدت بدست آورده‌اند.

یک شهروند افغان که پس از بازگشت طالبان در ایران سرمایه‌گذاری کرده و نمی‌خواهد هویتش فاش شود گفت شمار افغان‌هایی که مثل او سرمایه‌گذاری کرده‌اند به «صدها نفر» می‌رسد:

«من بر اساس سرمایه‌گذاری، اقامت دریافت کردم. اگر سرپرست هر خانواده در یک سال سی هزار دالر/دلار صادرات به افغانستان داشته باشد. اینجا بر اساس این اصول اقامت داده می‌شود، اما به شرط اینکه در ایران یک شرکت باز کنید و تحت نام همین شرکت صادرات داشته باشید. شرط دیگر این است که شما پنجاه هزار دلار در بانک واریز کنید، بر اساس آن به آن فرد اقامت داده می‌شود البته این نوع اقامت باید هر سال تمدید شود. اخیرا قانون دیگری نیز وضع کرده‌اند اگر فردی صد هزار دالر در بانک بگذارد، بر اساس آن به شما اقامت پنج ساله می‌دهند.»

در همین حال آقای یوسفیان می‌گوید تاکنون تعداد سرمایه‌گذاران و شرکت‌های افغانی در ایران به بیش از هفت هزار شرکت می‌رسد.

او افزود که مجموع میزان سرمایه‌گذاری افغان‌ها در ایران به بیش از یک میلیارد دلار تخمین زده می‌شود:

«در ایران بیش از هفت تا هشت هزار شرکت بازرگانی، سرمایه‌گذاری و تجاری داریم. از این جمع اکثریت فعالند و تعدادی هم از لحاظ امتیازی به آن حد نصاب نمی‌رسد. عدد میزان سرمایه‌گذاری افغان‌ها بالای یک میلیارد دالر محاسبه می‌شود. اما به دلیل اینکه هموطنان افغان ما مشکل ورود ارز دارند، هنوز آمار دقیق مجموع سرمایه‌گذاری افغان‌ها را نمی‌توانیم ارائه کنیم که به چه میزان سرمایه گذاری در ایران انجام داده‌اند. اما هستند افراد و شرکت‌های افغان که میزان سرمایه‌گذاری شان تا ۳۰ میلیون دلار می‌رسد.»

واردات و صادرات

همزمان با افزایش میزان سرمایه‌گذاری افغان‌ها در ایران، افغانستان به یکی از بازارهای عمده کالاهای ایرانی مبدل شده است.

آخوندزاده عبدالسلام جواد، سخنگوی وزارت صنعت و تجارت حکومت طالبان گفت تنها در شش ماه اول سال روان میزان واردات از ایران به بیش از یک میلیارد دلار می‌رسد.

آقای جواد میزان سرمایه‌گذاری افغان‌ها در ایران را مشخص نکرد، اما گفت: «سرمایه‌گذاران افغان بیش از صد و پنجاه میلیارد دالر/دلار در کشورهای همسایه سرمایه‌گذاری کرده‌اند. ما از سرمایه‌گذاران افغان دعوت می‌کنیم در داخل کشور سرمایه گذاری کنند.»

او در مورد تعامل تجاری بین افغانستان ایران گفت: «میزان صادرات و واردات افغانستان با جمهوری اسلامی ایران در شش ماه نخست سال ۲۰۲۴به یک میلیارد و ۳۸۰ میلیون دلار می‌رسد.»

به گفته او ارزش کالاهای صادراتی به ایران از افغانستان در این مدت تنها ۲۸ میلیون دلار بوده است:

«سنگ‌های گران‌قیمت و نیمه گران‌قیمت، کشمش، انواع نوشابه و دانه کنجد شامل اقلام عمده صادرات افغانستان به ایران است. اقلام عمده وارداتی از ایران تیل دیزل (گازوئیل)، پترول (بنزین)، مواد خام کارخانه‌های صنعتی، گاز طبیعی و سمنت (سیمان) است.»

برخی شهروندان افغان در ایران می‌گویند در پی سقوط نظام جمهوریت در افغانستان، ایران فرصت‌های سرمایه‌گذاری برای افغان‌ها را سهل‌تر کرد و این اقدام، زمینه‌ساز جلب سرمایه‌های هنگفت افغان‌ها در آن کشور شده است.