بی‌بی‌سی: ایرانیان توانسته‌اند آزادانه به رسانه‌های اجتماعی دسترسی یابند اما یک منبع دولتی احتمال بروز مشکلات فنی را عامل آزادی دسترسی به این امکانات دانسته و به ارائه دهندگان خدمات هشدار داده است.
به گزارش برخی رسانه‌های غربی، از روز گذشته (دوشنبه، ٢٥ شهریور – ١٦ سپتامبر)، ایرانیان توانسته‌اند آزادانه به فیس‌بوک و توئیتر دسترسی داشته باشند.

از جمله خبرگزاری رویترز به نقل از خبرنگاران در تهران و مسئول یک نهاد بین‌المللی نظارت بر آزادی ارتباطات، و همچنین روزنامه نیویورک تایمز به نقل از مسئول دفتر ایران در این روزنامه، با انتشار خبر دسترسی آزادانه ایرانیان به امکانات اینترنتی، احتمال تغییر در سیاست محدودیت آزادی ارتباطان در ایران را مطرح کردند.

با اینهمه، خبرگزاری مهر در خبری در صبح روز سه شنبه، ۲۶ شهریور (۱۷ سپتامبر)، به نقل از عبدالصمد خرم‌آبادی، دبیر کارگروه تعیین مصادیق محتوای مجرمانه، گفت که “عدم فیلتر فیس بوک در شب گذشته ظاهرا به دلیل مشکلات فنی بوده و کمیته فنی در حال بررسی این موضوع است.”

وی گفته است که “ما دیشب حدود ۷ یا ۸ شرکت را بررسی کردیم و مشکلی نبود اما مردم گزارش می‌دادند و می‌گفتند مشکل وجود دارد و سایت‌ها هم به این مساله پرداختند و ساعت ۱۲ دیشب، شرکت ارتباطات زیرساخت قرار شد علت را بررسی کند.”

آقای خرم‌آبادی احتمال بروز مشکلات در برخی ISP ها را محتمل دانسته و در عین حال به ارائه‌دهندگان خدمات اینترنتی هشدار داده است.

به گزارش مهر، وی گفته است: “به هر حال اگر تخطی شده است، که انشاء‌الله این طور نباشد و قصور باشد، اما طبق ماده ۲۱ قانون جرایم یارانه ای، حتی قصور در اجرای دستورات هم باعث مسئولیت کیفری برای ارائه‌دهندگان خدمات اینرنتی می شود.”

انعکاس رسانه‌ای “آزادی دسترسی ایرانیان”

خبرگزاری رویترز ضمن ارسال این خبر به نقل از خبرنگاران در ایران، از قول جولیان یورک، مدیر “بنیاد مرزهای الکترونیک” که یک نهاد مدافع آزادی بیان است، نوشته است که او گزارش‌های متعددی از کاربران ایرانی چند موسسه ارائه خدمات ایتنرتی دریافت کرده که همگی تایید کرده‌اند که “به نظر می‌رسد ممنوعیت استفاده از رسانه‌های اجتماعی در ایران برداشته شده است.”

خانم یورک افزوده است که “برخی سایت‌های مسدود شده هم گزارش می‌کنند که رفع فیلتر شده‌اند و از جمله شورای آمریکاییان ایرانی تبار از رفع فیلتر سایت خود خبر داده است.”

در همین زمینه، روزنامه نیویورک تایمز در مطلبی به قلم توماس اردبرینک، مسئول بخش ایران، نوشته است که روز دوشنبه “کاربران ایرانی با تعجب دریافتند که پس از سال‌ها مسدود بودن دسترسی مستقیم به وب سایت‌ها، می‌توانند بدون تلاش برای دور زدن فیلتر دولتی، به فیس‌بوک و توئیتر دسترسی داشته باشند.”

آقای اردبرینک با استفاده از حساب توئیتر خود، در همین زمینه نوشته است: “شایعات درست از آب در آمده، این اولین توئیت من با استفاده از سرویس اینترنتی موبایل دولتی ایران بدون استفاده از شبکه خصوصی سازی مجازی است.”

وزیر امور خارجه رسما از توئیتر استفاده کرده است

وی در توئیت‌های دیگری گفته است: “سلام، مردم دنیا، ما داریم بدون محدودیت از ایران توئیت می کنیم” و “آیا دیوار برلین اینترنتی ایران در حال فروپاشی است؟ من دارم بدون محدودیت از موبایلم در تهران توئیت می‌کنم.”

توماس اردبرینک در توئیت دیگری یادآور شده است که “هم توئیتر و هم فیس‌بوک از زمان اعتراضات [انتخاباتی] سال ٢٠٠٩ مسدود بوده و برای سال‌ها، ایرانیان مجبور بوده‌اند برای دسترسی، از نرم افزارهای ویژه استفاده کنند.”

مسئول بخش ایران در روزنامه نیویورک تایمز، در مقاله خود در این روزنامه هم گفته است همراه با تلاش ایرانیان برای دسترسی به رسانه‌های اجتماعی با استفاده از نرم افزارهای فیلتر شکن، مقامات جمهوری اسلامی هم به اقداماتی برای جلوگیری از ارتباط از این طریق مبادرت می کردند.

تغییر سیاست؟

وی با اشاره به فروپاشی دیوار برلین، که باعث شد شهروندان آلمان شرقی بتوانند آزادانه به آلمان غربی رفت و آمد کنند، افزوده است: “نگاه کاربران اینترنت در ایران به ماجرای روز دوشنبه که به نظر می‌رسد احتمالا حاکی از رفع ممنوعیت است چنان است که گویی یک دیوار برلین دیجیتالی در روی صفحه مانیتور کامپیتوتر آنان فرو ریخته است.”

در ساعات اولیه بامداد سه‌شنبه هم برخی از ایرانیان داخل کشور با استفاده از فیس‌بوک خبر دادند که همچنان می‌توانند بدون فیلتر شکن به فیس بوک و توئیتر دسترسی داشته باشند.

توئیت تبریک روحانی خبرساز بود اما بعدا تکذیب شد

جمهوری اسلامی در پی تظاهرات اعتراضی به نتیجه بحث برانگیز انتخابات دهمین دوره ریاست جمهوری در سال ١٩٨٨، دسترسی به فیس بوک و توئیتر را ممنوع کرد و به مقابله با استفاده از آن امکانات برآمد.

با آغاز به کار دولت حسن روحانی، رئیس جمهوری جدید، گزارش‌هایی از استفاده برخی مقامات دولتی، از جمله رئیس جمهوری و وزیر خارجه، از رسانه‌های اجتماعی انتشار یافت.

در مورد آقای روحانی، انتشار خبر پیام تبریک توئیتری منتسب به او به یهودیان جهان انعکاس گسترده‌ای در رسانه‌ها داشت اما این خبر بعدا تکذیب شد اما وزیر امور خارجه رسما به استفاده از توئیتر ادامه داد.

برخی از منتقدان جمهوری اسلامی استفاده مقامات و محرومیت سایر شهروندان از این امکانات را مورد انتقاد قرار داده بودند.

منابع رسمی جمهوری اسلامی هنوز در مورد خبر آزادی دسترسی به رسانه‌های اجتماعی اظهارنظری نکرده‌اند و مشخص نیست که آیا دسترسی آزادانه در ساعات اخیر، در صورتی که عمومیت آن تایید شود، به معنی تغییر در سیاست محدود کردن آزادی ارتباطات شهروندان است یا باید آن را رویدادی تصادفی و موقت و شاید هم نتیجه بروز مشکلات فنی دانست.

از زمان اعتراضات انتخاباتی سال ۱۳۸۸، جمهوری اسلامی همچنین محدودیت‌های شدیدی را علیه فعالیت نمایندگان رسانه‌های بین‌المللی در ایران و دسترسی ایرانیان به شبکه های خبررسانی خارج از کشور به اجرا گذاشته است در حالیکه به گفته ناظران، در داخل کشور نیز، رسانه‌های همگانی تحت فشار شدید بوده‌اند.