رادیوفردا: هیئت داوران جایزه حقوق بشری گوانگ‌جو٬ «مادران خاوران» ایران را برنده امسال این جایزه اعلام کردند. «مادران خاوران» گروهی متشکل از مادرانی است که فرزندانشان در جریان اعدام‌های سیاسی دهه ۶۰ کشته شده‌اند.

در بیانیه‌ای که از سوی «بنیاد یادبود ۱۸ مه» -بنیاد اهدا کننده این جایزه حقوق بشری کره جنوبی- منتشر شده٬ آمده است که هیئت داوران، «مادران خاوران» را به همراه عادل‌ الرحمان خان٬ از فعالان حقوق بشری در بنگلادش٬ به عنوان برندگان آن در سال ۲۰۱۴ اعلام کرده‌اند.

این کمیته اعلام کرده است که «مادران خاوران» که فرزندانشان در جریان اعدام‌های سیاسی دهه ۶۰ کشته شده‌اند٬ در ۲۶ سال گذشته تلاش کرده‌اند تا با شناسایی بانیان اصلی نقض حقوق بشر در ایران٬ مقام‌های مسئول را به پاسخگویی وادارند.

به دنبال اعدام‌های سیاسی دهه شصت که اوج آن در سال ۱۳۶۷ بود٬ شماری از مادران اعدام‌شدگان گروه «مادران خاوران» را تشکیل دادند.

این افراد از آن زمان خواهان مجازات عاملان دخیل در بازداشت٬ شکنجه٬ اعدام و دفن گروهی و مخفیانه فعالان سیاسی دهه شصت بوده‌اند.

از تعداد دقیق اعدام‌شدگان دهه ۶۰ آمار دقیقی در دست نیست٬ اما تخمین‌هایی در مورد اعدام هزاران تن زده می‌شود. بسیاری از این افراد در گورستان خاوران٬ در جنوب تهران و به صورت گروهی به خاک سپرده شده‌اند و ماموران از نصب سنگ مزار و همچنین برگزاری مراسم یادبود برای این افراد جلوگیری می‌کنند.

بنیاد «یادبود ۱۸ مه» سال ۱۹۹۴ به یاد کشته‌شدگان اعتراض‌های ۱۸ تا ۲۷ ماه مه سال ۱۹۸۰ در شهر گوانگ‌جوی کره جنوبی تاسیس شد. در جریان این اعتراض‌ها که علیه دیکتاتوری ژنرال چون دو هوان رهبر نظامی وقت کره جنوبی برپا شد٬ ۱۶۵ تن کشته شدند.

این بنیاد از سال ۲۰۰۰ به صورت سالانه جایزه حقوق بشری‌ خود را به فعالان حوزه حقوق بشر در سطح جهان اهدا می‌کند.

معمولا مراسم اهدای این جایزه ۱۸ ماه مه برگزار می‌شود. این‌بار نیز وب‌سایت عدالت برای ایران ۲۴ اردیبهشت‌ماه اعلام کرد که مراسم اهدای این جایزه ۲۸ اردیبهشت‌ماه (برابر با ۱۸ مه ۲۰۱۴) با حضور تعدادی از اعضای گروه «مادران خاوران» در گوانگ‌جو برگزار خواهد شد.

آن سان سوچی٬ رهبر آزادی‌خواهان میانمار٬ از جمله برندگان این جایزه است.

زندانی سیاسی دهه ۶۰ برنده جایزه حقوق بشری از ژنو

در عین حال سازمان غیرانتفاعی «دیده‌بان سازمان ملل» نیز ۲۴ اردیبهشت‌ماه اعلام کرد که جایزه سالانه حقوق بشری خود را هفته آینده به مارینا نعمت٬ نویسنده ایرانی و از زندانیان سیاسی دهه شصت در ایران اهدا خواهد کرد.

هیلِل نویِر٬ مدیر این سازمان اعلام کرده است که این جایزه به دلیل شجاعت خانم نعمت در بازگو کردن «آزار و اذیت‌های مداوم» جمهوری اسلامی از جمله «زندان٬ شکنجه٬ تجاوز و اعدام» به او داده خواهد شد.

مارینا نعمت در دهه شصت شمسی و در ۱۶ سالگی به اتهام‌های سیاسی٬ بازداشت‌ می‌شود و پس از شکنجه و بازجویی در آستانه اعدام قرار می‌گیرد.

خانم نعمت اما سپس به اجبار بازجویش٬ به عقد او در آمده و از اعدام نجات پیدا می‌کند. او در نهایت موفق می‌شود در سال ۱۹۹۱ به کانادا مهاجرت کند و خاطرات خود از زندان اوین را در کتابی به نام «زندانی تهران» منتشر کند.

از خانم نعمت کتاب دیگری نیز با عنوان «پس از تهران؛ حیات بازپس گرفته شده» منتشر شده است.

مارینا نعمت سال ۲۰۰۷ جایزه «کرامت انسانی» پارلمان اروپا را از آن خود کرد.

جایزه حقوق بشری «دیده‌بان سازمان ملل» قرار است اول خرداد‌ماه در ژنو به خانم نعمت اهدا شود.

سازمان «دیده‌بان سازمان ملل» سال ۱۹۹۳ با هدف نظارت بر عملکرد سازمان ملل متحد و میزان تعهدش به قواعد و منشور حقوق بشر تدوین شده‌اش٬ از سوی موریس ابرم٬ نماینده دائم پیشین ایالات متحده در سازمان ملل٬ در ژنو سوئیس تاسیس شد.

گری کاسپاروف٬ قهرمان پیشین شطرنج و از مخالفان دولت روسیه از جمله برندگان جایزه حقوق بشری این سازمان است.