دویچه‌وله: جایزه‌ی سال ۲۰۱۴ انجمن جهانی “پیشبرد علم” به امید کوکبی، فیزیک‌دان و زندانی سیاسی تعلق گرفت. مسئولان این انجمن ایستادگی کوکبی در دفاع از “آزادی علمی” و تن ندادن او به همکاری با آن‌چه به آن اعتقاد ندارد را ستودند.

جایزه‌ی “آزادی و مسئولیت علمی” متعلق به انجمن جهانی “پیشبرد علم” به امید کوکبی، فیزیک‌دان و زندانی سیاسی ایرانی، تعلق گرفت.

در بیانیه‌ی این انجمن جهانی علمی ضمن تقدیر از تلاش‌های کوکبی در دفاع از حق آزادی علمی محققان آمده است: «اتفاق رایجی نیست که یک دانشمند جوان در دفاع از حق آزادی آکادمیک و علمی، آزادی خویش را به خطر بیاندازد. امید کوکبی اما این خطر را کرد.»

بیانیه می‌گوید این جایزه به دلیل “شجاعت” کوکبی و “ایستادگی او در دفاع از حق آزادی علمی” و این‌که ترجیح داد حبس را تحمل کند اما از دانش خود در راهی که به آن باور ندارد استفاده نکند، به این محقق جوان تعلق می‌گیرد.

امید کوکبی کیست؟

امید کوکبی یکی از برگزیدگان المپیاد فیزیک و دانشجوی نخبه‌ی ایرانی است که در دانشگاه تگزاس آمریکا به عنوان محقق مهمان در رشته‌ی فیزیک اتمی با گرایش لیزر به تحقیق مشغول بود.

او در بهمن ماه ۱۳۸۹ هنگامی که بعد از سفری کوتاه به ایران قصد بازگشت به آمریکا را داشت در فرودگاه امام خمینی بازداشت شد. کوکبی به اتهام “ارتباط با دولت متخاصم” و ” کسب درآمد نامشروع” در دادگاهی به ریاست قاضی صلواتی به ۱۰ سال حبس محکوم شد.

دادگاه به این دلیل که دانشگاه آمریکایی هزینه‌ی سفرهای تحقیقاتی و مطالعاتی کوکبی به ایران را پرداخت می‌کرد، او را به “کسب درآمد نامشروع” متهم کرد. دلیل اتهام “ارتباط با دولت متخاصم” نیز این است که کوکبی پیش از این حاضر نشده بود بورسیه جمهوری اسلامی شود و ترجیح داده بود با بورسیه دانشگاه آمریکایی برای ادامه‌ی تحصیل به خارج از کشور برود.

پرهیز کوکبی از همکاری با برنامه اتمی ایران

امید کوکبی در نامه‌ای که از زندان به بیرون فرستاد اعلام کرد که چندین بار از سوی مقامات امنیتی و نظامی ایران به دلیل تخصص‌اش به فعالیت در برنامه‌ی اتمی ایران دعوت شد و هربار این دعوت را رد کرد. او نوشت که او به “حق آزادی شخصی در انتخاب مسیر حرفه‌ای زندگی” باور دارد و تمایلی نداشته تا عضوی از برنامه‌ی اتمی چالش‌برانگیز ایران باشد.

گزارش‌ها از داخل بند ۳۵۰ زندان اوین حاکی از آن است که امید کوکبی در زندان به دیگر زندانیان علاقه‌مند، زبان انگلیسی و فیزیک درس می‌دهد.

در سپتامبر گذشته ۱۸ برنده‌ی جایزه‌ی نوبل در نامه‌ی سرگشاده‌ای به آیت‌الله خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی ایران، خواستار آزادی کوکبی شدند. سعید خلیلی، وکیل مدافع کوکبی پیش از این اعلام کرد که با درخواست او برای برگزاری مجدد دادگاه مخالفت شده است.