دویچه‌وله: معاون سازمان بهزیستی می‌گوید، لایحه‌ای برای حمایت بهتر از افراد تراجنسیتی در ایران در مرکز پژوهش‌های مجلس و وزارت رفاه اجتماعی در حال بررسی است. به گفته او، عمل‌های تغییر جنسیت در ایران هنوز مشمول بیمه درمانی نیست.

لایحه‌ای برای حمایت بهتر از افراد تراجنسیتی در ایران هم‌زمان در مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی ایران و وزارت تعاون و رفاه اجتماعی درحال تدوین است. خبرگزاری دانشجویان ایران روز سه‌شنبه (۵ خرداد/ ۲۶ مه) این خبر را به‌نقل از حبیب‌الله مسعودی‌فرید، معاون امور اجتماعی سازمان بهزیستی کشور، منتشر کرد.

این مقام مسئول به خبرگزاری ایسنا گفت که از چندی قبل دیگر سازمان بهزیستی کل کشور مسئولیت رسیدگی به امور افراد تراجنسیتی را عهده‌دار نیست و “مدیریت این افراد” برعهده‌ی وزارت بهداشت و قوه‌ی قضائیه است.

با فتوایی که آیت‌الله خمینی، بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران صادر کرده بود هویت افراد تراجنسیتی در ایران هرچند با محدودیت‌های بسیار، به رسمیت شناخته می‌شود. مقامات ایران هنوز هویت تراجنسیتی را به عنوان یکی از زیرشاخه‌های “اختلال جنسیتی” شناسایی و دسته‌بندی می‌کنند.

با این‌حال تراجنسیتی‌ها در ایران با مشکلات و محدودیت‌های بسیاری مواجه‌‌اند و همچون بسیاری از دیگر کشورها آمار و میزان وقوع خشونت جسمی و آزارهای کلامی علیه آن‌ها نیز در سطح جامعه بالاست.

نهادهای متولی در ایران در موارد متعدد افراد دارای هویت تراجنسیتی را یا تشویق یا تحت فشار قرار می‌دهند که با انجام عمل‌های جراحی متعدد جنسیت خود را به مرد یا زن تغییر دهند. این درحالی است که بنا به گفته‌ی مسعودی‌فرید، سازمان بهزیستی با این‌که خود در سوق دادن افراد به تغییر جنسیت نقش دارد، حمایت مالی چندانی از این افراد به عمل نمی‌آورد.

مسعودی‌فرید به ایسنا گفت:«کمک‌های مالی بهزیستی بسیار محدود و نهایتا ۴ تا ۵ میلیون تومان است.»

معاون سازمان بهزیستی کشور همچنین در اظهارات خود تایید کرده که تعداد پزشکانی که عمل‌های موسوم به “تغییر جنسیت” را در ایران انجام می‌دهند، اندک است. او اضافه کرد:«متاسفانه این عمل‌ها تحت پوشش بیمه هم نیستند و عمل زیبایی محسوب می‌شوند.»

این مقام مسئول با تایید این‌که به دلیل پیش‌داوری‌ها و تابوهای جامعه بسیاری از افراد دارای هویت تراجنسیتی از سوی خانواده‌های خود نیز طرد می‌شوند، گفت که سازمان بهزیستی در چنین وضعیتی “خدمات مشاوره و درمان” به این افراد ارائه می‌کند.

با این‌حال این مقام متولی هم مدعی است که اگر این افراد در سنین پایین برای “اختلال هویتی” خود به متخصصان مراجعه کنند، می‌توان با “خدمات روان‌کاوی” این “اختلال” را رفع کرد.

مسعودی‌فرید همچنین اعلام کرد که بعد این‌که برای افراد تشخیص “اختلال جنسیتی” داده شد، نیروی انتظامی برای این افراد برگه‌ای را صادر می‌کند که با نشان دادن آن افراد می‌توانند بین ۶ ماه تا ۲ سال با “لباس مبدل” در اماکن عمومی رفت‌وآمد کنند.

هنوز جزئیات دقیقی اعلام نشده که لایحه‌ی پیشنهادی که در دست تدوین است، قرار است وضعیت را در چه زمینه‌هایی برای تراجنسیتی‌های ایران بهتر کند. سازمان بهزیستی کشور می‌گوید از سال ۱۳۸۱ تا سال جاری یک هزار و هشتصد نفر تراجنسیتی به این سازمان مراجعه و از خدمات محدود سازمان استفاده کردند. با این‌حال شمار افراد تراجنسیتی در ایران بسیار بیشتر از این رقم تخمین زده می‌شود.

پیش از این احمد شهید، گزارشگر ویژه‌ی سازمان ملل برای امور حقوق بشر ایران در چندین گزارش خود به وضعیت نابسامان تراجنسیتی‌ها در ایران پرداخته است. احمد شهید در گزارش‌های خود تاکید کرد که تراجنسیتی‌ها در ایران با انواع تبعیض‌های مضاعف در حوزه‌ی بهداشت، شغل و خانواده مواجه‌اند.

در گزارش احمد شهید از مقامات پزشکی ایران انتقاد شده که افراد را مجبور به انجام عمل تغییر جنسیت می‌کنند و تاکید شده که این عمل‌های جراحی مطابق “هنجارهای پزشکی و حرفه‌ای” صورت نمی‌گیرد و در بسیاری موارد با شیوه‌های استاندارد فاصله دارد.