ایلنا: مشاور فرهنگی رئیس‌جمهور در نخستین نشست روزنامه‌نگاران نیازهای حرفه‌ای مسائل اجتماعی گفت: اساسا رسانه‌ها دو وظیفه نظارت بر قدرت و نظارت بر جامعه را به صورت همزمان برعهده دارند.

به گزارش خبرنگار ایلنا؛ حسام‌الدین آشنا با بیان اینکه قدرت و جامعه همزمان تلاش می‌کنند بر رسانه‌ها نظارت کنند؛ افزود: برای همین وظیفه نظارتی رسانه‌ها بسیار دشوار است چنانچه مطالعات تاریخی نشان می‌دهد که همواره رابطه طولانی از کشمکش و چالش رسانه‌ها برای انجام وظایف نظارتی وجود داشته است.

نماینده دولت در شورای نظارتی صداوسیما با بیان اینکه طبیعی است که قدرت در برابر رسانه‌ها نظارت‌گریز باشد؛ تفاوتی هم ندارد که این قدرت سیاسی یا اقتصادی باشد؛ افزود: البته قدرت سیاسی برای فرار از اعمال وظیفه نظارتی رسانه‌ها از راه اعمال فشار رسمی و غیررسمی استفاده می‌کند مانند روزنامه‌نگارانی که در نتیجه اعمال قدرت سیاسی خانه‌نشین شده؛ به حبس افتاده یا حتی جان خود را بر سر انجام رسالت رسانه‌ای خود از دست دادند.

آشنا افزود: در مقابل قدرت‌های اقتصادی از ابزارهای پیچیده‌تری برای جلوگیری از انجام وظیفه نظارتی رسانه‌ها استفاده می‌کنند. در واقع قدرت‌های اقتصادی این توان را دارند تا از راه‌های غیرمستقیم بر خبرنگار، دبیر سرویس و مدیر مسئول رسانه فشار بیاورند و آنها تطمیع یا تهدید کنند.

وی از ابزار آگاهی تبلیغاتی به عنوان یکی از راه‌ها یاد کرد و افزود: قدرت‌های اقتصادی از این راه‌ها می‌کوشند مانع از انجام وظیفه نظارتی رسانه‌ها شوند. به عنوان مثال قدرت‌های اقتصادی تصمیم می‌گیرند برای تطمیع یک رسانه در اختیارش آگهی قرار دهند یا با قطع آگهی‌های تبلیغاتی؛ از ابزار تهدید برای محدود کردن یک رسانه استفاده کنند.

وی ادامه داد: رسانه‌ها علاوه بر دشواری‌هایی که برای نظارت بر قدرت دارند؛ برای انجام نظارت بر جامعه نیز با مشکلات جدی روبرو هستند.

وی با بیان اینکه انتقاد از دولت و قدرت‌های سیاسی و اقتصادی به مراتب سهل‌تر از انتقاد از جامعه و فرهنگ‌های حاکم بر آن است؛ گفت: انتقاد از فرهنگ یک رسانه می‌تواند به تکفیر آن رسانه و گردانندگان رسانه منجر شود. چه بسیار مواقع که رسانه‌ها در نهایت به‌جای اعمال نظارت بر جامعه؛ به بلندگویی برای بازتولید افکار حاکم بر آن جامعه تبدیل می‌شوند و در نتیجه نمی‌توانند به وظیفه نظارتی خود و درنهایت توسعه جامعه کمک کنند.

مشاور رسانه‌ای رئیس‌جمهور افزود: کم نیستند مواردی که در آن یک رسانه به دلیل اتخاذ یک موضع‌گیری خاص در جامعه تکفیر شدند اما تنها بعد از چند سال همان موضع‌گیریهای انتقادی به سکه‌ی رایج جامعه تبدیل می‌شود.

به باور آشنا؛ در نهایت این کارکنان رسانه‌ها هستند که درنتیجه انجام وظایف نظارتی خود بر قدرت و جامعه و اتخاذ مواضع انتقادی به‌جا؛ هزینه می‌پردازند.

وی با بیان اینکه حتی ممکن است رسانه‌ها به ابزاری برای بازگویی سخنانی خاص تبدیل شوند؛ افزود: این اتفاق در کشور ما بی‌سابقه نیست چنانچه به اسم بودجه دفاعی کشور؛ هزینه‌ها صرف تاسیس و نگهداری رسانه‌های گرانقیمتی شده است که صرفا برای مقابله با فعالیت نظارتی رسانه‌ها احداث شده‌اند.

وی با بیان اینکه باید به این پرسش پاسخ داد که چرا در چنین فرآیندی رسانه‌هایی که قصد دارند به وظیفه نظارتی خود به درستی عمل کنند؛ به دشمن تبدیل می‌شوند و برای مقابله با آنها از محل بودجه دفاعی کشور منابع مالی تخصیص داده می‌شود؛ گفت: البته این وضعیت بسته به تفاوت تکنولوژی خرد و کلان بودن مخاطبان رسانه و رابطه‌اش با قدرت متفاوت است.

آشنا با یادآوری اینکه در هشت سال گذشته برخی رسانه‌های خاص در مقابل تبعات تحریم‌ها بر زندگی مردم سکوت کامل کرده بودند و هیچ حرفی نمی‌زدند؛ افزود: با تغییر فضا و زمزمه‌هایی برای برداشته شدن تحریم‌ها از زندگی مردم و دردسرهایی که ایجاد شده؛ همان رسانه‌های خاص به کارشناس حقوقی و مسائل هسته‌ای تبدیل شدند و سعی کردند تا با این جریان بر افکار عمومی تاثیرگذار باشند.

مشاور فرهنگی رئیس‌جمهور با بیان اینکه در مورد مطبوعات توان نظارتی شورای نظارت بر مطبوعات بسیار بالاست و احکام آن به‌ویژه درمورد روزنامه‌های ضعیف وابسته به بخش خصوصی به شدت هرچه تمام اعمال می‌شود؛ افزود: درمقابل این وضعیت مشاهده می‌کنیم که شورای نظارت بر صداوسیما نمی‌تواند به وظایف نظارتی خود بر این سازمان به درستی عمل کند.

وی با یادآوری اینکه یکی از اصول قانون اساسی به‌صورت مشخص به سازمان صداوسیما اختصاص دارد؛ افزود: با وجود این شفافیت و صراحت قانونی اما شورای نظارت بر صداوسیما نمی‌تواند به‌طور جدی به وظیفه قانونی خود عمل کند.

نماینده دولت در شورای نظارتی صداوسیما با یادآوری اینکه در این شورای نظارتی نمایندگانی از هر سه قوه قانونگذاری، مجریه و قضایی هستند؛ افزود: با این نظارت در عمل می‌بینیم که صداوسیما نه تنها برای مصوبات این شورا ارزشی قائل نیست بلکه از روابط عمومی این سازمان حاضر به پاسخگویی ساده در مقابل این شورا نیست