رادیوفرانسه: انتقادی که سهراب رزاقی مدیر موسسه کنشگران داوطلب، نسبت به روند شکل گیری سمن ها در ایران دارد این است که به اعتقاد او در ایران تمایل عمومی به مشارکت اجتماعی -بدلایل امنیتی- زیاد نیست و شکل گیری نهادهای مدنی از بالا به پائین انجام می شود.

موضوع حضور فعالانه مردم در فرایند مشارکت های اجتماعی بیش از دو دهه است که در ایران به یک پدید قابل رویت و تا حدودی قابل اندازه گیری تبدیل شده است.

با این حال تجربه سالهای گذشته نشان داده است که این پدیده اجتماعی – که در بسیاری از کشورهای جهان بسهولت ترویج می شود و گسترش می یابد – در ایران حساسیت هائی در ساختار سیاسی قدرت بوجود آورده است. از این رو در تمام این سالها با توجه به تفاوت این حساسیت ها در میان دولتمردان وقت، سرنوشت پیدائی یا از هم پاشیدگی مشاکت های سازمان یافته اجتماعی را تحت تاثیر و سیطره تصمیمات گاه متناقض مقامات کشور قرار داده است.

گر چه آمار دقیقی وجود ندارد ولی گفته می شود که در دو دوره دولت محمود احمدی نژاد هزاران سازمان مردم نهاد دچار ممنوعیت شده و از هم فرو پاشیده اند.

اینک مدت کوتاهی است که بنظر می رسد دولتمردان با نگاهی متفاوت نسبت به این “سمن” ها (مخفف سازمان مردم نهاد) داوری می کنند و به تشویق اقدامات مشارکتی می پردازند.

همین دیروز رضا حجتی مدیر کل مشارکت های اجتماعی جوانان در وزارت ورزش و جوانان، در مصاحبه با یکی از نشریات از صدور مجوز برای پانصد سازمان مردم نهاد جوانان خبر داد و وزارت جوانان را مدافع گسترش مشارکت های اجتماعی جوانان و مشوق برپائی این “سمن” ها قلمداد کرد.

در گفتگوئی با سهراب رزاقی پژوهشگر و مدیر موسسه کنشگران داوطلب، وی درباره فضای عمومی کشور برای فعالیت “ان جی او” ها می گوید گر چه بنظر می رسد بعد از آن یخ بندان دوره آقای احمدی نژاد فضا مقداری باز تر شده است و تحرک هائی را می شود مشاهده کرد ولی هنوز آن فضای امنیتی که در گذشته وجود داشت در این حوزه سیطره دارد.

وی درباره سخنان مدیر کل مشارکت های اجتماعی وزارت ورزش و جوانان درباره تعداد سازمان هائی که مجوز گرفته اند می گوید این پانصد سازمانی که آغاز به فعالیت کرده اند اگر نسبت به کل جمعیت جوان کشور – حدود بیست و پنج میلیون نفر- بسنجیم رقم بسیار اندکی است. او البته اضافه می کند “همین که تحرکی ایجاد شده است باید خوش بین بود.”

انتقادی که سهراب رزاقی نسبت به روند شکل گیری سمن ها در ایران دارد این است که به اعتقاد او در ایران تمایل عمومی به مشارکت اجتماعی ناچیز است و شکل گیری نهاد های مدنی از بالا به پائین انجام می شود. از این رو ما شاهد راه اندازی صنعت ” ان.جی.او” سازی در ایران هستیم که توسط نهاد های دولتی راه اندازی می شوند.
بعقیده رزاقی این مشکلی است که ما در دوره اصلاحات شاهد بودیم و بنظر می رسد که در دولت جدید هم این امر تداوم یافته و حتی شتاب بیشتری هم گرفته است.

سهراب رزاقی عقیده دارد که چند عامل باعث شده است که میزان علاقه مندی به مشارکت های اجتماعی و فعالیت های مدنی در ایران کم باشد. اولین نکته تداوم فضای امنیتی است. گرچه امید اجتماعی در ایران شکل گرفته است، ولی همچنان فضای امنیتی حاکم است.

نکته دیگری که مانع این فعالیت ها می شود بالا بودن هزینه فعالیت های مدنی است. در هشت سال گذشته به تجربه دیده شد که بیشترین هزینه ها را فعالان مدنی پرداخت کردند.

نکته سومی که رزاقی به آن اشاره می کند و آنرا از پیامدهای تجربیات هشت سال گذشته بویژه انتخابات سال 88 قلمداد می کند رواج نهیلیزم اجتماعی است.

و سرانجام رزاقی به گسترش فرهنگ تجاری و فرهنگ پول در جامعه اشاره می کند که موجب زوال فرهنگ کار داوطلبانه شده است.

رزاقی در عین حال اظهار عقیده می کند که می شود به جرات گفت که نگرش مدنی در دولت یازدهم (دولت روحانی) وجود ندارد.

به این گفتگو گوش کنید.