دویچه‌وله: مجوز تالیف کتب درسی به زبان کردی در مدارس متوسطه کردستان صادر شد. حسن روحانی در سفر به استان کردستان تأسیس رشته زبان و ادبیات‌کردی و افتتاح بخش کردی خبرگزاری “ایرنا” را هم مژده داد. این طرح‌ها اکنون چگونه عملی می​شوند؟

خبرگزاری ایرنا (۲۷ مرداد / ۱۸ اوت) گزارش داد تالیف محتوای کتب درسی دانش‌آموزان به زبان کردی در دست اقدام است. ایرنا به نقل از رشید قربانی، مدیرکل آموزش و پرورش کردستان نوشت: «سه فصل کتاب ادبیات سه پایه متوسطه اول به زبان بومی و محلی (کردی) اختصاص پیدا می​کند و هم اکنون محتوای این کتب در حال تهیه و تدوین است. در صورت آماده شدن محتوای این کتب، تدریس آن از امسال آغاز می​شود در غیر این صورت از سال آینده این مهم اجرایی خواهد شد.»

بیشتر بخوانید: کارنامه و عملکرد دو ساله روحانی در مورد مطالبات اقوام

شاهد علوی، روزنامه​نگار کرد و فارغ​التحصیل کارشناسی ارشد علوم سیاسی از دانشگاه شهید بهشتی تهران به دویچه وله می​گوید معلمان و دیگر نخبگان فرهنگی کردستان از این اقدام آموزش و پرورش کردستان استقبال کردند.

به نظر آقای علوی که خود پیش​تر به عنوان معلم در ایران کار کرده “تابوی آموزش رسمی زبان‌های غیرفارسی رایج در ایران از جمله کردی شکسته شده” است.

او ادامه می​دهد: «می‌شود گفت کتابی که قرار است در پائیز ۱۳۹۵ در مدارس استان کردستان به دانش‌آموزان کرد استان تدریس شود ضمیمه کتاب فارسی پایه‌های هفتم، هشتم و نهم دوره اول متوسطه است و با توجه به ظرفیت، فصل سفید ادبیات بومی در این کتاب تدوین شده است. البته سال تحصیلی گذشته با استفاده از همین ظرفیت، کتاب درس کردی با محتوای فرهنگی بسیار مناسب به دست ۷ نفر از معلمان سقزی تدوین و منتشر شد. اما اکنون ظاهرا قرار شده است سازمان آموزش و پرورش استان کردستان نظیر این کتاب را برای همه استان تالیف و منتشر کند.»

زبان کردی الگویی برای دیگر زبان​ها در ایران

اما آیا طرح تدریس زبان کردی در مدارس متوسطه کردستان می​تواند الگویی برای مدارس نقاط اتنیکی کشور باشد؟

شاهد علوی، روزنامه​نگار کرد به این پرسش دویچه وله چنین پاسخ می​دهد: «(رشید) قربانی مدیرکل آموزش و پرورش کردستان گفته است حدود یک سوم کتاب فارسی دوره متوسطه اول یعنی پایه​های هفتم، هشتم و نهم به زبان کردی اختصاص داده می​شود. اما این گفته به نظرم دقیق نیست چون کتاب فارسی در مرکز تدوین می​شود و استان کردستان نمی‌تواند راسا محتوای آن را تغییر دهد یا حذف کند. لذا در حال حاضر تنها امکان اختصاص حدود یک هشتم کتاب فارسی به کتاب کردی (همان فصل ادبیات بومی) وجود دارد. اما باید امیدوار بود سازمان‌های آموزش و پرورش سایر استان​ها هم از این ظرفیت استفاده کرده و متناسب با زبان مادری کودکان هر استان کتاب یا کتاب​هایی به زبان مادری دانش آموزان تالیف کرده و در اختیار دانش‌آموزان قرار دهند.»

آقای علوی اقدام دولت حسن روحانی در تدریس کردی در مدارس متوسطه را همچون “گامی مثبت جهت حفظ تنوع زبانی و در نتیجه میراث فرهنگی” می‌داند، حتی اگر هم به گفته وی این گام با انگیزه‌ای سیاسی برداشته شده باشد.

این روزنامه‌نگار کرد با این حال تاکید می​کند: «این گام اگر به همه گروه​های زبانی-اتنیکی ساکن ایران تعمیم داده نشود، ناقص خواهد بود. همه گروه​های اتنیکی باید از این حق برخوردار باشند که زبان مادری​شان حداقل به عنوان یک ماده درسی از پایه اول تا پایان متوسطه در مدارس به آنان تدریس شود.»

مشکلات افتتاح بخش کردی ایرنا

حسن روحانی در سفر استانی به کردستان در ۴ مرداد (۲۶ ژوئیه) تدریس زبان و ادبیات کردی در دانشگاه و افتتاح بخش کردی خبرگزاری ایرنا را هم وعده داد و آن را در راستای تحقق وعده‌های خود به مردم کردستان خواند.

بیشتر بخوانید: روحانی: بخش کردی خبرگزاری ایرنا راه‌اندازی می‌شود

نخبگان فرهنگی کردستان از جمله محمود محمودی سردبیر هفته نامه “ئاگرین روژ” چاپ سنندج اقدام دولت در به راه اندازی بخش کردی در خبرگزاری رسمی کشور را به فال نیک گرفته و آن را در راستای “باز شدن فضای فرهنگی به واسطه نگاه دولت اعتدال” می​دانند.

روحانی گرچه زمان مشخصی را برای افتتاح بخش کردی ایرنا ذکر نکرد اما با گذشت حدود یک ماه چنین بخشی در خبرگزاری دولتی ایران هنوز افتتاح نشده و در این رابطه ایرنا هیچگونه توضیحی منتشر نکرده است.

روزنامه دولتی “ایران” ولی به برخی مشکلات در مورد راه اندازی بخش کردی خبرگزاری ایرنا اشاره می​کند.

این روزنامه در مقاله​ای تحت عنوان “بخش کردی ایرنا، بایدها و نبایدها” (۲۷ مرداد / ۱۸ اوت) می​نویسد: «در سالیان گذشته رسانه​هایی چه در حوزه مکتوب و چه در حوزه مجازی اقدام به انتشار اخبار و مطالب خود به زبان کردی کرده​اند، مخصوصاً چندین سایت و خبرگزاری محدود، بخش کردی خود را فعال کرده و دست به انتشار مطالب به زبان کردی زده​اند. اما نکته​ای که در مورد اکثر این رسانه​ها مخصوصا در حوزه مجازی به چشم می​خورد، نبود اهتمام به زبان کردی در فرم و محتواست. در واقع در این رسانه​ها اشتباهات فاحشی در نگارش و ادبیات دیده می​شود که لازم است در خبرگزاری رسمی جمهوری اسلامی به این نکته توجه دقیقی شود.»

بیشتر بخوانید: زبان‌های مادری در ایران، فرصت یا تهدید؟

نویسنده مقاله به مشکل دیگری هم اشاره می​کند: «یکی از دلایل عمده می​تواند نبود آموزش زبان کردی در مدارس و دانشگاه​ها به شکل سیستماتیک باشد. به عبارت دیگر دانش‌آموخته​ای در این حوزه نداریم و هر کس به شکلی سلیقه​ای عمل می​کند. البته امسال با تأسیس رشته زبان و ادبیات کردی در دانشگاه کردستان که از اقدامات دیگر دولت تدبیر و امید است این مشکل تا حدی در سالیان آینده مرتفع می​شود.»

روزنامه ایران پیشنهاد می​کند که بخش کردی خبرگزاری ایرنا تولیدات مستقلی داشته باشد و صرفاً به باز نشر اخبار و گزارش​ها بسنده نکرده و گزارش​ها و مطالبی از بزرگان فرهنگ و ادبیات کردی نیز به خوانندگان خود عرضه کند.