دویچه‌وله: عضو حقوقدان و سخنگوی شورای نگهبان می‌گوید از کار خود در بررسی صلاحیت‌ها و رسیدگی به اعتراض داوطلبان راضی نیست. به گفته‌ی ابراهیمیان این کار که در کمتر از بیست روز انجام شد به یک سال وقت نیاز داشت.

نجات‌الله ابراهیمیان، صبح روزی که قرار بود نتیجه بررسی صلاحیت داوطلبان نامزدی در دو انتخابات مجلس خبرگان و مجلس شورای ملی اعلام شود (۲۶ دی) از سمت خود به عنوان سخنگوی شورای نگهبان استعفا داد.

او درباره علت این استعفا که با آن موافقت نشد توضیحی نداد اما همان زمان گفته می‌شد که دلیل آن اختلاف با دبیر شورای نگهبان، احمد جنتی، بر سر نحوه بررسی پرونده داوطلبان و رد گسترده صلاحیت اصلاح‌طلبان و محافظه‌کاران میانه‌رو بوده است.

عضو حقوقدان شورای نگهبان در گفت‌وگوی مفصلی با روزنامه “اعتماد” که متن آن سه‌شنبه، ۱۱ اسفند منتشر شد، ضمن ناقص خواندن قوانین انتخاباتی و نحوه بررسی صلاحیت‌ها در شورا، اختلاف نظر با جنتی را علت استعفای خود عنوان کرد.

بیشتر بخوانید: ابهام درباره استعفای غیرمنتظره سخنگوی شورای نگهبان

ناکارآمدی شورای نگهبان

ابراهیمیان در این گفت‌وگو، گاهی به طور تلویحی و در مواردی بسیار آشکار، اعتراف می‌کند که نقص قوانین انتخاباتی، سازماندهی ناکارآمد شورای نگهبان، اتکای برخی از اعضا به نظر نهادهایی چون اطلاعات سپاه پاسداران و در مواردی اعمال نظر دبیر شورا از علت‌های نارضایتی او از نحوه بررسی صلاحیت‌ها در این دوره از انتخابات است.

او گفت: «به نظر می‌رسد كه شورای نگهبان داور خوب انتخاباتی می‌تواند باشد و نظارت استصوابی هم خوب است اما قوانین انتخاباتی ما بسیار ناقص است.»

عضو حقوقدان شورای نگهبان افزود: «به نظرم برای اعمال نظارت انتخاباتی آنچه كه حساسیت برانگیز در جامعه است بررسی صلاحیت‌ها است كه ما به یك سازماندهی كارآمد و موثر نیاز داریم و فعلا این سازماندهی را نداریم.»

مطابق قانون، بررسی صلاحیت داوطلبان نامزدی در انتخابات باید با استعلام از مراجع چهارگانه، دادگستری، ثبت احوال، نیروی انتظامی و وزارت اطلاعات انجام شود.

بیشتر بخوانید: خبرهای انتخابات؛ تشکر خامنه‌ای، انتقاد لاریجانی از رفسنجانی

اعمال نظر دبیر شورا

شورای نگهبان برای تائید صلاحیت داوطلبان از نظر برخی دیگر از نهادها، از جمله سازمان اطلاعات سپاه پاسداران نیز استفاده می‌کند.

ابراهیمیان می‌گوید در دوره همکاری خود با شورای نگهبان شاهد بوده که برخی از اعضای این شورا “دلبستگی و اعتماد ویژه‌ای به برخی از این مراجع ٤ گانه كه نه، چند گانه داشته” و به یک “استعلام خاصی تکیه” می‌کردند.

این حقوقدان تصریح کرد که “به خاطر وجود یك نقص در مقررات داخلی شورای نگهبان” اغلب اعضا هیچ شناخت، ارتباط و نظارتی بر شبکه‌ای که در مورد داوطلبان اطلاعات و شهادت می‌دهند ندارند.

به گزارش روزنامه اعتماد، ابراهیمیان گفت: «دبیر شورای نگهبان و نهایتا معاون اجرایی ایشان كه منتخب اعضای شورا نیست بر این شبكه نظارتی كه بخشی از اطلاعات را به ما می‌دهند نظارت دارند.»

عضو حقوقدان شورای نگهبان معتقد است که اصولا در مهلت ۲۰ روزه رسیدگی به اعتراض داوطلبان تائید صلاحیت نشده، رسیدگی موثر به این اعتراض‌ها ممکن نبود و این کار به یک سال وقت و ساز وکاری نیاز داشت که در شورا وجود ندارد.

بیشتر بخوانید: رویارویی خامنه‌ای با روحانی و رفسنجانی در انتخابات مجلس خبرگان

اختلاف با جنتی علت استعفا

سیامک ره‌پیک، عضو حقوقدان شورای نگهبان است که از سوی جنتی به عنوان معاون اجرایی و امور انتخابات منصوب شده و در دوران انتخابات اخیر، نقش سخنگوی غیررسمی این نهاد را بر عهده داشت.

شورای نگهبان از شش فقیه و شش حقوقدان تشکیل شده است. فقهای این شورا را رهبر جمهوری اسلامی منصوب می‌کند و حقوقدانان از میان افراد پیشنهاد شده توسط رئیس قوه قضائیه از سوی مجلس انتخاب می‌شوند.

ابراهیمیان با اشاره به کناره‌گیری پذیرفته نشده خود گفته است: «در بحث مربوط به استعفا در مورد شیوه اطلاع‌رسانی و نوع برنامه‌ریزی برای مهیا شدن برای انتخابات و پاسخگویی به مردم و رسانه‌ها اختلاف سلیقه با دبیر شورای نگهبان دارم.»

او اضافه کرد: «دبیر شورا […] در ابتدا با انتخاب اعضای جدید در شورای نگهبان خیلی موافق نبودند و به این اعضایی كه توسط مجلس انتخاب شدند خیلی روی خوشی نشان ندادند. این در انجام كار سخنگویی هم موثر بود.»

گفته می‌شود یکی از اختلاف‌های مهم میان ابراهیمیان و جنتی عدم تائید صلاحیت برخی داوطلبان شناخته شده نامزدی در انتخابات دوره پنجم مجلس خبرگان، از جمله حسن خمینی بوده است.

بیشتر بخوانید: تردید رفسنجانی درباره صلاحیت اعضای شورای نگهبان

پاسخ رأی‌دهندگان به رد صلاحیت‌ها

بسیاری از روحانیان میانه‌رو و نزدیک به اصلاح‌طلبان نظیر حسن خمینی با تشویق و حمایت اصلاح‌طلبان و اکبر هاشمی رفسنجانی، رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام برای نامزدی در انتخابات خبرگان ثبت‌نام کردند.

شورای نگهبان به خاطر رد گسترده صلاحیت این گونه داوطلبان به برخورد جناحی در بررسی صلاحیت‌ها متهم می‌شود. در انتخابات هفتم اسفند رفسنجانی نفر اول راه‌یافتگان به مجلس خبرگان از تهران شد و جنتی در جایگاه آخر قرار گرفت.

رفسنجانی در واکنش به عدم تائید صلاحیت حسن خمینی، صلاحیت فقهای شورای نگهبان زیر سوال برد و خطاب به آنها گفته بود: «شما صلاحیت خود را از کجا آورده‌اید؟ چه کسی به شما اجازه داده است که قضاوت کنید؟ چه کسی به شما اجازه داد که یکجا بنشینید و داوری کنید؟»

روز سه‌شنبه، ۱۱ اسفند نیز لطف‌الله صافی گلپایگانی، مرجع تقلید ۹۷ ساله، در اقدامی که برخی رسانه‌ها “معنادار” توصیف کردند به دیدار حسن خمینی رفت و با کنایه به رفتار شورای نگهبان به او گفت: «مقامات اشخاص محفوظ است و نمی‌توان آن را کم کرد.»

گلپایگانی ۸ سال دبیر شورای نگهبان بود و تیر ماه ۶۷ از این سمت استعفا داد. جایگزین او در این شورا محمد یزدی است که اکنون رئیس مجلس چهارم خبرگان است و در انتخابات هفتم اسفند به مجلس بعدی راه نیافت.