بی‌بی‌سی:
جنگ سوریه؛ افغان‌هایی که از ایران به جنگ سوریه فرستاده می‌شوند
بی‌بی‌سی فارسی شواهدی از اعزام هزاران پناهجوی افغان به جنگ سوریه به دست آورده که نشان می‌دهد سپاه پاسدران ایران، مردان افغان را برای جنگ در کنار نیروهای بشار اسد، رئیس جمهوری به سوریه می فرستد.

ایران با تشکیل سپاهی چندملیتی از شبه نظامیان شیعه به یاری بشار اسد برخاسته و شماری از مردان افغان را که اکثرا از شیعه مذهب‌های هزاره‌اند به این جنگ اعزام می‌کند.

جنگجویان افغان اکثرا از میان پناهجویان محروم و آسیب پذیر داخل ایران جذب می‌شوند.

بعضی از آنها حالا با شروع بحران پناهجویان اروپا، عطای ماندن را به لقایش بخشیده و راهی اروپا شده‌اند.

در یکی از شهرهای آلمان، با یکی از این پناهجویان جوان ملاقات کردم.

امیر که نمی‌خواهد اسم واقعیش فاش شود، ۱۸ ساله است و متولد اصفهان. پدر و مادرش افغان‌اند و حالا در آلمان تقاضای پناهندگی کرده است.

او هم مثل بیش از دو میلیون و نیم پناهجوی افغان حاضر در ایران می‌گوید از حقوق اولیه، کارت شناسایی، تحصیل و کار محروم بوده است. حتی امکان خریدن سیم کارت تلفن همراه و گرفتن گواهی‌نامه رانندگی را نداشته است.

می‌گوید زندگی در ایران در سایه ترس و نگرانی مدام از بازداشت و برگردانده شدن به افغانستان همراه بوده است. درست مثل یک کابوس.

تا این که یک روز پیشنهادی به او شد و ورق برای او برگشت.

او می‌گوید:”چند تا از افغان‌هایی که به سپاه نزدیک بودند در یک مسجد با من و دوستانم صحبت کردند. آنها به ما پیشنهاد کردند که برای دفاع از اماکن مقدس شیعه در برابر حمله داعش به سوریه برویم.”

امیر می‌گوید به او وعده گرفتن پاسپورت و یک زندگی بهتر را دادند:” گفتند می‌توانیم مثل ایرانی‌ها زندگی کنیم. ماشین{موتر} بخریم. خانه بخریم…”

امیر عضو تیپ فاطمیون بوده که متشکل از جنگجویان افغان است و تحت فرماندهی سپاه پاسداران ایران.

می گوید دوره آموزشی آنها کوتاه بوده و مخفیانه. او می‌افزاید:”شبی که وارد پایگاه قرچک در نزدیکی ورامین در استان تهران شدیم، همه موبایل هایمان را ازما گرفتند. بعد از دو هفته ما را بردند فرودگاه سوار اتوبوس‌هایی کردند که شیشه‌هایش پوشیده بود و بیرون پیدا نبود.”

پناهجویان افغان پاسپورت ندارند، ولی نیروهای افغان بعد از دوره کوتاه آموزشی با هواپیمای چارتر به سوریه منتقل می‌شوند.

امیر می‌گوید:” سپاه پاسداران همه کارها را انجام می‌داد. وقتی رسیدیم سوریه، دیدیم جای گلوله و ویرانی‌های جنگ همه جا هست. منطقه جنگی بود. چیزهایی که دیدم و کارهایی که کردم هنوزم اثرش در من مانده. شب‌ها خوابم نمی برد. زود عصبی می‌شم.”

اسکات لوکاس، استاد دانشگاه بیرمنگهام بریتانیا، حضور ایران در جنگ سوریه را از نزدیک دنبال کرده است. او می‌گوید سابقه اعزام نیروهای افغان به سال ۲۰۱۲ میلادی بر می‌گردد.

آقای لوکاس می‌گوید:” ممکن است بپرسید چرا نیروهای افغان با حداقل آموزش نظامی یک دفعه وارد نبرد در چنین جنگی بی رحمانه‌ می‌شوند. در حقیقت آنها سپر دفاع انسانی‌اند.”

بر اساس گفته‌های لوکاس، در سال ۲۰۱۲ زمانی که دولت ایران متوجه شد که ارتش سوریه به تنهایی نمی‌تواند از پس جنگ با مخالفان مسلح به در آید، به فکر تدبیر در این مورد افتاد.

آقای لوکاس می‌گوید:”در آن زمان سپاه پاسداران ایران دریافت که ارتش سوریه به تنهایی نمی‌تواند موفق شود. جبهه های جنگ چنان در سرتاسر سوریه گسترده شده بود که نیروی کافی برای اعزام به آنها وجود نداشت. از طرفی کسی مایل به انجام خدمت سربازی نبود. در نتیجه آقای جعفری فرمانده سپاه پاسداران در ماه سپتامیر همان سال اعلام کرد که سپاه، نیروی دفاع ملی سوریه متشکل از ۵۰ هزار نفر را تشکیل خواهد داد تا در کنار ارتش سوریه بجنگند.”

اسکات لوکاس می‌افزاید:” ولی۵۰ هزار نیرو؟ آنها الزاما قادر به جذب این همه نیرو از افراد بومی سوریه نبودند. بنابر این رفتند سراغ کشورهای دیگر. چیزی که در عمل منجر به تشکیل نیرویی چند ملیتی از مردان سوری و شبه نظامیان خارجی شد که حالا هم در خطوط مقدم می جنگند.”
نیروهای سوری عاجز از دفاع مناطق

در مسیر سفرم به اروپا، با عده زیادی از جنگجویان افغان برخوردم که مثل امیر داستان‌هایی مشابه را برایم بازگو کردند.

در کمپ ماریا، در جزیره لزبوس یونان، پای صحبت یک جنگجوی سابق جوان نشستم که می گفت آثار روانی جنگ هنوز با اوست. او گفت عضو تیپ فاطمیون بوده و در خطرناک‌ترین جبهه‌ها به عنوان خط شکن می‌جنگیده: “بعضی وقت‌ها هیچ چیزی نداشتیم. نه آب و نه نانی برای خوردن نبود. تشنه و گرسنه وسط بیابان. پیاده نظام بودیم دیگه. باید ۲۰- ۲۰ کیلومتر پیاده می‌رفتیم تا مقر دشمن و با دشمن رو در رو می‌شدیم و باید با آنها می‌جنگیدیم.”

او می‌افزاید:” هر لحظه می‌رفتم جلو فکر می‌کردم الان میاد منو می‌گیره سرمو می‌بره. خیلی سخت بود برام.”

او می‌گوید نیروهای افغان در خط مقدم و برای باز پس گرفتن اراضی و شهرهای سوریه از دست دشمن به کار گرفته می‌شوند.

این جنگجوی سابق در مورد جنگ سوریه می‌گوید:” ما زمین‌ها را می‌گرفتیم و می‌دادیم دست نیروهای سوریه ولی آنها نمی توانند از آن دفاع کنند و دوباره بعد از یکی دو روز می‌افتاد دست داعش.”

در بندر میتیلینی به گروهی از مردان جوان افغان بر خوردم. همگی از تیپ فاطمیون بودند و از جنگ سوریه فرار کرده بودند.

آنها مدارک و پلاک‌هایشان را نشانم دادند. یکی از آنها حاضر به گفت‌و‌گو شد. او گفت به زور به جنگ اعزام شده است. او می‌گوید:” یک سال آنجا بودم. آنها ما را به زور به جنگ فرستادند. راضی نبودم. ما را به جرم افغان بودن چون مدرک نداشتیم گفتند یا رد مرز می‌کنیم یا می فرستیم شمارا زندان. در اردوگاه عسگر آبادو زخمی هم شدم.”

شماری زیادی از افغان‌ها در صورت نرفتن به سوریه تهدید به اخراج از ایران شده اند

۱۲ ماه در سوریه به عنوان راننده تانک و تک تیرانداز جنگیده. از دمشق تا پالمیرا. اما سرانجام وقتی به ایران برگشته سپاه پاسداران خلف وعده کرده.

او می‌گوید:” گفتند بری اونجا کسی کاریت نداره. همش دروغ بود. وقتی برگشتم ایران نامه سی روزه هم داده بودند. موتور سوار شدم به من گفت افغانی حق نداری موتور سوار شوی تو گواهی نامه نداری. یه سیم کارت می خواستم به اسمم بزنم نگذاشتند. گفت باید یک دوره دیگر هم بری سوریه. من دیگه فرار کردم اومدم اینجا.”
آمار وجود ندارد

آمار دقیقی از تعداد مردان افغان که به سوریه اعزام شده اند و یا آنهای که کشته می‌شوند در دست نیست. نظر به آمار تقریبی دیدبان حقوق بشر، سپاه پاسداران ایران حدود ۱۰ هزار افغان را جذب کرده است.

وزارت خارجه ایران موضوع اعزام مردان افغان به جنگ سوریه را همواره تکذیب کرده و تنها در یک مورد مقامات ایرانی گفته‌اند که نیروهای افغان داوطلبانه و برای دفاع از اماکن مقدس به سوریه فرستاده می‌شوند.

اما هر هفته در ایران مراسم خاکسپاری کشته‌شدگان تیپ فاطمیون برگزار می‌شود.

با حملات نیروهای دولتی سوریه در حومه حلب، به نظر می‌رسد که لشکر جنگجویان خارجی ایران در سوریه به جنگ در دفاع از بشار اسد و کشته شدن در راه او ادامه دهد.

(اعزام مهاجرین افغان از ایران به سوریه موضوع مستندی است که شامگاه چهارشنبه، ١ ثور/اردیبهشت از تلویزیویون بی‌بی‌سی فارسی پخش می‌شود.)