دویچه‌وله: پول‌های آزادشده ایران در جریان مذاکرات هسته‌ای به عمان منتقل شده. این کشور اکنون می‌گوید توان بازپس دادن آن را ندارد. در چین نیز ایران دست‌کم ۱۸ میلیارد دلار پول بلوکه شده دارد، اما نمی‌تواند به آن دسترسی داشته باشد.

تعدادی از نمایندگان مجلس ایران خواستار تسریع تعیین تکلیف وصول ۵ میلیارد دلار دارایی ایران از عمان شده‌اند. آنها می‌گویند  با توجه به روابط حسنه میان ایران و عمان این امید می‌رود که با مذاکرات مسئولان دستگاه دیپلماسی ایران با عمان، این پول‌ها به زودی به کشور بازگردد.

خبرگزاری خانه ملت که نظرات این نمایندگان را منعکس کرده درباره منشا پول ایران در عمان نوشته است: «در جریان مذاکرات هسته‌ای بود که حدود ۵ میلیارد دلار پول ایران به صورت ماهیانه آزاد و به عمان انتقال داده شد اما آن زمان این پول در این کشور بلوکه شد و عمانی‌ها اعلام کردند توان بازپس دادن این مبلغ را ندارند.»

ابوالفضل ابوترابی، نماینده نجف‌آباد گفته است، تا کنون عمان تلاش داشته تا فضای دوستی را حفظ کند لذا در زمینه ۵ میلیارد دلار ایران نیز خیانت در امانت نمی‌کند و چنانچه مسئولان دستگاه دیپلماسی و رئیس بانک مرکزی اعلام کرده‌اند به زودی این قضیه با تعامل‌ها و مذاکرات صورت گرفته برطرف می‌شود.

عزت الله یوسفیان، نماینده مردم آمل و لاریجان نیز گفته این ۵ میلیارد دلار به عنوان قرض به عمان داده نشده بود که آنها توان بازپس دادن آن را نداشته باشند، با این حال او بر این نظر است که با توجه به رابطه دوستانه با عمان، “مهلتی به این کشور داده شد که امیدواریم با تلاش دستگاه دیپلماسی کشور و بانک مرکزی هرچه سریع‌تر این مبلغ به کشور بازپس داده شود”.

علی بختیار، نماینده گلپایگان و خوانسار در مجلس خواستار تنظیم تفاهم‌نامه با عمان برای بازگرداندن پول کشور شده است. او گفته است: «اگر هرچه سریع‌تر تفاهم نامه‌ای میان ایران و عمان در خصوص واریز ۵ میلیارد دلار به کشورمان تدوین شود می‌توانیم امیدوارم باشیم که این مبلغ به کشور بازگردد.»

اورانیوم غنی‌شده ایران در عمان

علاوه بر پول، ایران ذخایر اورانیوم غنی‌شده خود را نیز در عمان نگهداری می‌کند. طبق توافق‌نامه هسته‌ای میان ایران و کشورهای پنج به علاوه یک (برجام) ایران مازاد اورانیوم غنی‌شده خود را به عمان منتقل می‌کند تا از آنجا به مشتریان بین‌الملی بفروشد. این موضوع شامل مازاد آب‌سنگین ایران نیز می‌شود.

سرنوشت وجوه دریافتی از فروش اورانیوم و آب‌سنگین نیز که پولش به بانک‌های عمان وازیر می‌شود، بخش دیگری از نگرانی‌های نمایندگان مجلس است.

نمایندگانی که درباره دارایی‌های ایران در عمان با خبرگزاری خانه‌ ملت گفت‌وگو کرده‌اند، تاکید می‌کنند که عمان کشور دوست و برادر ایران است و آنها انتظار دارند مسئله بازگشت دارایی‌های ایران بدون هرگونه مشکلی حل‌وفصل گردد.

اما این اواخر درباره “گرم و دوستانه بودن” روابط ایران و عمان تردیدهایی ایجاد شده است. این تردیدها به‌ویژه پس از آن به‌وجود آمد که عمان تغییراتی در مناسبات بی‌طرفانه خود در تنش‌های منطقه‌ای میان ایران و عربستان سعودی به‌وجود آورده است. مهمترین این تغییر پیوستن عمان به ائتلاف تحت رهبری عربستان علیه ترویسم در ماه دسامبر ۲۰۱۶ است.

ائتلاف ضد تروریستی به رهبری عربستان در سال ۲۰۱۵ تشکیل و هدف آن مبارزه با القاعده و گروه داعش اعلام شد، اما تحلیل‌گران می‌گویند این ائتلاف جبهه‌ای از کشورهای سنی متحد عربستان سعودی در مقابل ایران و متحدان شیعی آن در منطقه است. در آغاز شکل‌گیری این ائتلاف عمان به دلیل مواضع بی‌طرفانه در مسائل منطقه از عضویت در آن خودداری کرده بود.

به‌نظر می‌رسد نگرانی نمایندگان مجلس ایران از سرنوشت اموال ایران در عمان با این تغییر رفتار دولت عمان بی‌ارتباط نباشد.

میلیارد دلار پول بلوکه شده در چین

از سوی دیگر روزنامه شرق در شماره روز یکشنبه (۱۷ بهمن/ ۵ فوریه) به نقل از مدیرعامل شرکت ملی نفت، از بلوکه شدن ۱۸ میلیارد دلار پول ایران در چین خبر داده است.

شرق نوشته است، دارایی‌های ایران در چین مانند گره کوری شده؛ مانند سنگی که حدود هشت سال پیش در چاه “انداختند” و حالا صد مرد دانا نمی‌توانند آن را بیرون بکشند.

بیشتر بخوانید: فلاحت‌پیشه: توافق مالی با چینی‌ها نوعی کاپیتولاسیون است

در دوران ریاست محمود احمدی‌نژاد، ایران برای به دست آوردن پشتیبانی‌های سیاسی چین و بلوک شرق، سیاستی را در پیش گرفت که از آن با نام “نگاه به شرق” یاد می‌شد. براین‌اساس در سال ۱۳۸۷ معاهده‌ای میان ایران و چین بسته شد که درآمد حاصل از فروش نفت ایران در بانکهای چین ذخیره می‌شد تا از آن به‌عنوان پشتوانه ال‌سی‌های خرید کالای چینی استفاده شود.

به گفته مدیرعامل شرکت ملی نفت در زمان دولت احمدی‌نژاد حدود ۱۸ میلیارد دلار پول حاصل از فروش نفت ایران در بانک‌های چینی سپرده‌گذاری شده که قرار بوده از محل این ۱۸ ‌میلیارد دلار سه برابر آن وام از سوی چینی‌ها در اختیار شرکت‌های ایرانی قرار داده شود كه هنوز تكليف آن مشخص نشده است.

علاوه بر دارایی از حاصل از فروش نفت، بنابر نوشته شرق، ایران در فاصله سال‌های ٢٠٠٧ تا اواسط سال ٢٠١١، حدود ٢٥‌ میلیارد دلار از دارایی‌های خود را از بانک‌های اروپایی به بانک‌های چین انتقال داده است تا در اروپا بلوکه نشوند. این دارایی‌ها هنوز در بانک‌های چین باقی مانده است.

از این‌رو حجم دارایی‌های ایران در چین رقم بسیار بالایی است. به نوشته شرق، “خبرگزاری ترند” با مرور آمار تجارت سالانه ایران و چین و البته اظهارات پیشین مقام‌های ایرانی، حجم احتمالی همه دارایی‌های بلوکه‌شده ایران در چین را تا ٤٧‌ میلیارد دلار هم دانسته است.