ایران وایر: حسن روحانی ۱۵ خرداد ۹۲ گفت: «اگر تنها ۱۰میلیون گردشگر وارد کشور شود، بیش از ۱۳.۳میلیارد دلار درآمد ارزی و ۴میلیون اشتغال درست می شود.» این اظهارات در روزهای اخیر به یک جنجال انتخاباتی تبدیل شده است. او در مناظره تلویزیونی در پاسخ به محمدباقر قالیباف، وعده ایجاد ۴میلیون شغل را انکار کرد که البته درست می گفت و برآورد خودش را برای حل مشکل بیکاری در ایران ارائه داده بود.

بر اساس گفته های ولی الله سیف، رئيس کل بانک مرکزی در مرداد ۹۴، به ازای هر ۶نفر گردشگر خارجی که وارد ایران می شود یک شغل ایجاد می شود. علی ربیعی، وزیر کار ایران گفته است به ازای هر ۵ گردشگر خارجی که وارد می شود، یک شغل دائم ایجاد می شود. ربیعی گفته رسیدن به مرز ۲۰میلیون گردشگر به معنای تحقق ۴میلیون و ۱۶۷هزار شغل ثابت است. او هزینه کرد متوسط هر گردشگر را ۱۷۱۰دلار را اعلام کرده ولی گفته این عدد را باید برای ایران ۱۰۰۰دلار در نظر گرفت و این تعداد گردشگر ۲۰میلیارد دلار درآمد ارزی برای ایران خواهد داشت. حسن روحانی در سخنان خود هزینه کرد گردشگر در ایران را اندکی بیش از ۱۳۰۰دلار در نظر گرفته بود. البته مسئله اصلی این نیست.

اگر گفته های رئیس کل بانک مرکزی را در نظر بگیریم، در صورت ورود ۱۰میلیون گردشگر تنها ۱.۶۶میلیون شغل ایجاد می شود. اگر گفته های وزیر کار را در نظر بگیریم، در صورت ورود ۱۰میلیون گردشگر ۲میلیون شغل ایجاد می شود. بنابراین اگر منظور روحانی ایجاد شغل دائم بوده، برآورد او به طور کلی اشتباه بوده است. حالا ممکن است بگوییم منظور آقای روحانی شغل مستقیم و غیرمستقیم بوده است. براساس گفته مسئولان میراث فرهنگی ورود هر گردشگر می تواند تا ۱۶شغل غیرمستقیم ایجاد کند. بنابراین مشخص است که منظور او شغل غیرمستقیم نبوده است.

اما آیا برآورد وزیر کار و رئیس بانک مرکزی ایران درست است؟ یک تحقیق دانشگاهی نشان می دهد که ورود هر ۶ گردشگر یک شغل مستقیم و غیرمستقیم ایجاد می کند و تنها با ورود ۲۰گردشگر می توان یک شغل مستقیم ایجاد کرد. در واقع اگر ۱۰میلیون گردشگر وارد کشور شوند، صرفا ۵۰۰هزار شغل مستقیم و دائم ایجاد می شود.

اما بر اساس اعلام مرتضی رحمانی،‌ معاون سازمان میراث فرهنگی ایران در طول چهارسال گذشته ۲۰میلیون گردشگر به ایران وارد شده اند که ۳۲میلیارد دلار درآمد داشته اند. او این عدد را بر اساس محاسبات جهانی گفته است که به تصریح وزیر کار درباره ایران صادق نیست. اگر حتی این تعداد گردشگر وارد شده باشند که خیلی بعید است چنین آماری درست باشد، ۲۰میلیارد دلار درآمد ایجاد کرده اند نه ۳۲ میلیارد دلار. تناقص بین آمارهای مقام های دولتی البته امر تازه ای نیست و خودشان هم به آن عادت کرده اند.

همچنین با فرض صحت این آمار، ورود ۲۰میلیون گردشگر تنها ۱ میلیون شغل مستقیم ایجاد می کند. بنابراین طرح این پرسش که چرا با وجود ورود ۲۰میلیون گردشگر، مشکل اشتغال در ایران حل نشد، اساسا بی معناست، چون چنین ظرفیتی وجود ندارد و حسن روحانی برآورد اشتباهی داشته است.

حالا ممکن است بپرسید آیا همین یک میلیون شغل ایجاد شده است؟ پاسخ منفی است، چون آمارهای دولتی در ایران معمولا معتبر نیستند. این بی اعتباری منحصر به دولت روحانی نیست، تقریبا همیشه اینطوری بوده است. دولت ایران مرداد سال ۹۵ مصوب کرده در بخش گردشگری سالانه ۷۰هزار شغل ایجاد کند. اسحاق جهانگیری، معاول اول رئیس جمهور ایران گفته است این عدد با محاسبه دقیق به دست آمده است. فعلا می توانیم به اسحاق جهانگیری اعتماد کنیم و بگوییم در چهار سال گذشته در بخش گردشگری در نهایت ۲۸۰هزار شغل ایجاد شده است، بقیه اعداد و ارقام هیچ اعتباری ندارند.