بی‌بی‌سی: هم‌زمان با اعلام سیاست جدید دونالد ترامپ درباره ایران، وزارت دارایی آمریکا نهاد سپاه پاسداران را در فهرست تحریم‌هایش قرار داد. بسیاری منتظر بودند ببینند آیا این سازمان یک گروه تروریستی هم اعلام می‌شود یا نه.

تفسیرها متفاوت و مواد قانونی تحریم پیچیده است. در این متن سعی شده ماجرا شفاف‌تر توضیح داده شود؛ هرچند کارشناسانی که در تهیه این مطلب کمک کردند و هر کدام متخصص قوانین و تحریم‌های آمریکا هستند، بر سر همه موضوعات اتفاق نظر ندارند و منتظر هستند تا در چند هفته آینده موضع آمریکا شفاف‌تر شود.
برای سپاه پاسداران چه اتفاقی افتاده است؟

دولت آمریکا دو فهرست برای دسته‌بندی اشخاص و نهادهایی دارد که آنها را تروریستی یا حامی تروریسم می‌خواند. نام سپاه پاسداران به عنوان یک نهاد برای اولین بار در یکی از این دو فهرست قرار گرفته؛ البته شاخه برون‌مرزی سپاه با نام نیروی قدس قبلا در این فهرست بود.
دو فهرست کدام‌ است؟

۱- نهادهای تروریستی خارجی (به اختصار اف‌تی‌او): این مهم‌ترین فهرست گروه‌هایی است که آمریکا تروریستی می‌خواند و مسئول تهیه آن وزارت خارجه است. معنای دیگر قرارگرفتن در این فهرست، رویارویی نظامی و دفاعی با نیروهای آمریکایی است. سازمان مجاهدین خلق پیشتر در این فهرست قرار داشت، اما حالا نام این گروه حذف شده است. داعش، جندالله، حماس، القاعده و… همچنان در این فهرست هستند.

۲- اشخاص یا نهادهای معرفی شده باعنوان تروریست جهانی (به اختصار اس‌دی‌جی‌تی):این فهرست از نظر تبعات بین‌المللی یک پله پایین‌تر است. این لیست از سال ۲۰۰۱ بر اساس فرمان اجرایی جرج بوش به شماره ۱۳۲۲۴ شکل گرفت. بر اساس همین فرمان حالا دونالد ترامپ دستور داده نام سپاه پاسداران به این فهرست اضافه شود. نیروی قدس سپاه قبلا در این فهرست بوده است.

در نهایت آیا سپاه نهاد تروریستی شناخته شده است؟

به طور مشخص و به تفسیر وزارت دارایی آمریکا، پاسخ این سوال خیر است. سپاه پاسداران نهاد تروریستی شناخته نشده است و در فهرست دوم قرار گرفته است. یعنی به خاطر حمایت از تروریسم تحریم شده است. البته دونالد ترامپ اختیار این را داشت که سپاه پاسداران را در فهرست اول وزارت خارجه و هم‌ردیف گروه‌هایی مانند حزب‌الله لبنان، حماس و القاعده بگذارد. اما به تعبیر وزیر خارجه برای اجتناب از رویارویی مستقیم این اتفاق نیفتاد.
اولین بار است که سپاه تحریم می‌شود؟

سپاه پاسداران ایران قبلا هم به اتهام نقض حقوق بشر تحریم شده است. تحریم سپاه اتفاق جدیدی نیست. اما علت تحریم این بار حمایت از تروریسم و بر اساس فرمان اجرایی ۱۳۲۲۴ است.

سپاه مشمول قانون کاتسا شد؟

بله. مجلس نمایندگان بر اساس لایحه کاتسا از دونالد ترامپ خواسته بود در ۹۰ روز سپاه را به فرمان اجرایی ۱۳۲۴۴ و فهرست تحریم اضافه کند. او قبل از مهلت سه ماهه، و همزمان با اعلام سیاست جدیدش در قبال برجام این موضوع را اجرا کرد.
کاتسا تحریم‌ها را سخت‌تر می‌کند؟

اعمال قانون کاتسا امکان دارد گستره تحریم‌ها علیه سپاه را وسیع‌تر کند. اما هنوز ابعاد این ماجرا به درستی مشخص نیست. وزارت دارایی آمریکا گفته که تحریم‌های همه‌جانبه به‌زودی اعلام خواهد شد و شامل تحریم‌های ثانویه هم خواهد بود. باید دید آیا آمریکا قصد دارد از ابزار تحریم‌ ثانویه به طور کامل استفاده کند، آیا قصد دارد همه شرکت‌های زیرمجموعه سپاه مانند مخابرات و شرکت‌های نفتی را تحریم کند، یا شرکت‌های اروپایی مانند توتال را از تجارت با شرکت‌های زیرمجموعه سپاه منع کند یا نه.

سپاه سال‌ها در فهرست تحریم بوده و عملا شرکت‌های آمریکایی و طرف تجارت با آمریکا از آن حذر می‌کنند. اما دولت آمریکا ممکن است بخواهد گستره تحریم‌ها را به جایی برساند که سپاه مجبور به مقابله و در نهایت برجام لغو شود.
تهدیدهای سپاه پاسداران به عمل نزدیک شده؟

محمدعلی جعفری، فرمانده کل سپاه پاسداران تهدید کرده بود که اگر سپاه در فهرست گروه‌های تروریستی قرار بگیرد و اگر تحریم شود، ایران هم نیروهای آمریکایی را هم‌سنگ داعش خواهند دانست و نیروهای نظامی آمریکا باید تا شعاع دو هزار کیلومتری (برد موشک‌های ایران) از این کشور فاصله بگیرند. البته ارتش آمریکا هم سکوت نکرده بود.

حالا سپاه گروه تروریستی معرفی نشده، اما کل این نهاد یک بار دیگر تحریم شده است. شاید اگر تحریم‌های “فراگیر” آمریکا از قانون به عمل تبدیل شود و تهدیدهای دونالد ترامپ هم از حرف فراتر رود، سپاه برای عملی کردن تهدیدش تحت فشار قرار بگیرد.