ایران وایر: در چند روز اخیر عده زیادی در فضای مجازی شماره حساب شخصی‌شان را برای جمع‌آوری کمک به مردم زلزله زده به اشتراک گذاشته‌اند، از چهره‌های سرشناس تا مردم عادی. صادق زیباکلام، استاد علوم سیاسی دانشگاه تهران یکی از آن‌هاست. او سه شنبه ساعت ده شب شماره حساب بانک ملی خودش را در شبکه‌های مجازی به اشتراک گذاشت و از مردم برای جمع‌آوری کمک به زلزله‌زدگان کمک خواست. صادق زیباکلام تصور می‌کرد به واسطه شهرت‌اش می‌تواند ده، دوازده میلیون تومانی جمع‌آوری و آن را صرف تهیه مایحتاج اولیه مردم مناطق زلزله زده کند حالا کمتر از چهل و هشت ساعت از زمانی که شماره حسابش را اعلام کرده گذشته و بیش از نیم میلیارد تومان به حساب او واریز شده. در کنار استقبال گسترده مردم برای کمک، اعلام شماره حصاب شخصی از سوی بسیاری مورد انتقاد قرار گرفته با او حول محور این موضوع گفت و گو کرده‌ایم.

چطور شد که تصمیم گرفتید شماره حساب شخصی‌تان را اعلام کنید؟

روز دوم بعد از زلزله، با توجه به تصاویری که بیشتر شبکه‌های فارسی زبان خارج از کشور پخش می‌کردند، که صحنه‌های رقت‌آوری از انواع و اقسام کمبودها بود، پیش خودم فکر کردم بهتر است شماره حساب اعلام کنم و هفت هشت ده میلیون تومان جمعآوری کنم و آن را برای چند نفر از شاگردانم که شناخت کافی از آنها دارم، بفرستم تا مایحتاج مورد نیاز زلزله‌زدگان را خریداری کنند. سه شنبه حدود ساعت ده شب در توئیتر و اینستاگرام شماره حسابم در بانک ملی را اعلام کردم، همان یک ساعت اولیه میزان کمک‌ها از مرز ده میلیون گذشت. باورم نمی‌شد تا دو سه ساعت بعد از آن از مرز چهل میلیون عبور کرده بود. الان که سی و چند ساعت از اعلام شماره حساب گذشته، کمک‌ها از نیم میلیارد تومان گذشته است.

حالا قرار است با این پول چه کنید؟

وقتی این اقبال عمومی را دیدم، شوکه شدم. در خواب نمی‌دیدم کمتر از چهل و هشت ساعت به این رقم برسد. وقتی با این اعتماد عمومی رو به رو شدم، با افرادی که در کرمانشاه می‌شناختم، صحبت کردم و دیدم بهتر است خودم راه بیفتم و بروم کرمانشاه. الان عازم کرمانشاه هستم، می‌خواهم یک بررسی کنم با گروه‌هایی که دست‌اندرکار هستند، با «ان جی او» ها و سازمان‌های مردم نهاد صحبت کنم. گفته می‌شود به مناطق اهل سنت خیلی رسیدگی نشده! بروم ببینم درست است یا نه؟

چند نفر تا الان کمک کرده‌اند؟

الان دیگر نمی‌توانم بشمارم. اوایل می‌توانستم بشمارم ولی بعد از مدتی از دستم خارج شد فکر کنم بالای بیست هزار نفر پول واریز کرده‌اند و فعلا هم ادامه دارد.

بیشترین رقمی که به حسابتان واریز شد چقدر بود؟

نکته‌ای که شاید به لحاظ جامعه‌شناسی جالب باشد این است که هفتاد درصد پول‌ها از پنج تا پنجاه هزارتومان است. این نشان می‌دهد اکثر افرادی که دارند کمک می‌کنند، مرفه نیستند، البته مرفه‌ها هم بوده‌اند. شاید یک دو جین پانصد هزارتومان داشتیم. یک میلیون و دو میلیون هم داشته‌ایم، اما اگر اشتباه نکنم بیشترین رقمی که واریز شده، یک رقم دومیلیون و پانصد هزارتومان است و کمترین رقم پنج هزارتومان است. نکته‌ای که خیلی آدم را تکان می‌دهد، اقبال و اعتماد عمومی است. همین موضوعی که باعث شده خودم راهی کرمانشاه بشوم.

اما عده‌ای به اعلام شماره حساب و جمع‌اوری کمک شخصی انتقاد جدی دارند….

عده‌ای انتقاد ‌کردند نهادهای دولتی را زیر سوال برده‌اید. این‌ها اغلب طرفداران حکومت هستند و می‌گویند شما با این کار دارید می‌گویید مردم به کمیته امداد، به هلال احمر و نهادهای دولتی کمک نکنند. اصلا و ابدا من چنین چیزی نمی‌گویم، من این حساب را باز کرده‌ام و هر کس دوست دارد می‌آید، کمک می‌کند. هرکس هم دوست ندارد به هلال احمر یا کمیته امداد کمک می‌کند. در کشورهای توسعه‌یافته مثل اروپا و امریکا و کانادا هم در مواقع بحرانی، افرادی که شناخته شده هستند، به قول خودمان بانی خیر می‌شوند و کمک مردمی جمع می‌کنند. عده دیگری می‌گویند شما باید این پول‌ها را به هلال احمر بدهید، چون شما تجربه و دانشی در این زمینه ندارید که چطور باید این پول خرج شود. هلال احمر تجربه دارد اما در ایران غیر از هلال احمر، «ان جی او» های بسیار خوبی وجود دارد. مثلا یکی از معتبرترین و شناخته شده ترین سازمان‌های مردم نهاد «جمعیت امام علی» است. البته عده دیگری می‌گویند مردم به شما اطمینان کردند و این پول را به شما داده‌اند، اگر می‌خواستند به هلال احمر بدهند، خودشان از اول پول را به هلال احمر یا کمیته امداد می‌دادند. فکر می‌کنم این‌ها مسائل بعدی است، ابتدا باید ارزیابی کنم.

پس الان هزینه‌ای نمی‌کنید؟

خیلی جاهایی که آسیب دیده‌اند روستاها هستند. یکسری وسایل مورد نیاز اولیه مثل وسایل بهداشتی و گرمایشی ظاهرا به مقدار کافی در حال رسیدن به مناطق است اما فکر می‌کنم مساله مهم از یکی دو هفته دیگر که سرما می‌آید، شروع می‌شود، چون منطقه منطقه کوهستانی است و سرما وجود دارد. خیلی از خانه‌هایی که آسیب دیده‌اند، روستایی است شاید بشود آن‌ها را ترمیم کرد که قابل سکونت شود. البته کمک‌های بلندمدت‌تری در نظرم هست، به خصوص برای روستاها و مناطق دورافتاده، می‌توانیم در این روستاها، مدرسه، خانه بهداشت یا آب اشامیدنی سالم لوله کشی تهیه کنیم البته هنوز نمی‌دانم چقدر این کارها عملی است و باید با افراد متخصص و حتی مردم محل مشورت کنم. من خودم را موظف می‌‌دانم، چون مردم به من اعتماد کرده‌اند.