رادیوفردا: آیت‌الله علم‌الهدی، امام جمعه مشهد، که از مخالفان پیام‌رسان‌های خارجی و بویژه «تلگرام» است به فاصله کوتاهی پس از خروج از این شبکه اجتماعی ناچار شد که بار دیگر به آن برگردد.

کانال تلگرامی این روحانی تندروی اصولگرا پنجشنبه هفته پیش اعلام کرد که «در جهت حمایت از پیام‌‌رسان‌های داخلی و رفع انحصار فضای مجازی از پیام‌رسان‌های غیرایرانی»، دیگر در تلگرام فعالیتی نخواهد داشت و در پیام‌رسان‌های ایرانی به فعالیت رسانه‌ای می‌پردازد.

با این حال، امام جمعه مشهد روز شنبه هشتم اردیبهشت در کانال تلگرامی خود خبر داد که «به خاطر عدم اقبال مخاطبان به پیام‌رسان‌های داخلی تاکنون، فعلا همزمان در تلگرام نیز فعالیت خود را ادامه می‌دهیم».

در بخش دیگری از این پیام اشاره شده که «ضمن حمایت و فعالیت حداکثری خود در پیام‌رسان‌های داخلی، به ناچار برای رساندن پیام به مخاطبان مجبور به استفاده از ظرفیت تلگرام هستیم».

صفحه توئیتری سایت جماران در اعلام این خبر تیتر زد که «سایت امام جمعه مشهد دوری از تلگرام را تاب نیاورد!!»

این دومین ناکامی آیت‌الله علم‌الهدی در زمینه تبلیغ پیام‌رسان‌های داخلی به جای تلگرام است که در هفته‌های اخیر و با اجرای یک مصوبه قدیمی دولت حسن روحانی وارد فاز تازه‌ای شده است.

کانال تلگرامی وی روز ۱۶ فروردین امسال یک نظرسنجی انجام داد و از کاربرانش پرسید که «به نظرتون کدام پیام‌رسان بعد از فیلتر شدن تلگرام بیشتر مورد اقبال کاربران قرار خواهد گرفت؟»

۹۱ درصد کاربران اعلام کردند که به پیام‌رسان‌های داخلی مهاجرت نمی‌کنند بلکه از طریق فیلترشکن به حضور در تلگرام ادامه می‌دهند. بیش از ۱۱ هزار نفر در این نظرسنجی شرکت کرده بودند.

آیت‌الله علم‌الهدی که از مدافعان سرسخت مسدود شدن شبکه‌های اجتماعی است، در اطلاعیه روز شنبه خود مدعی شد که «جبهه رسانه‌ای غیر ارزشی» در تلاش است تا رسانه‌های به گفته وی «ارزشی» را «به بهانه حمایت از پیام‌رسان‌های داخلی» از تلگرام بیرون کنند.

این ادعا در حالی مطرح می‌شود که نخست رهبر جمهوری اسلامی ایران، و سپس سایر مقام‌های دولتی اعلام کردند که دیگر در فضای تلگرام فعالیت نخواهند کرد.

کانال تلگرامی آیت‌الله علی خامنه‌ای روز ۲۹ فروردین خبر داد که «در راستای پاسداشت منافع ملّی و برای رفع انحصار از پیام‌رسان تلگرام، فعالیت خود را در این پیام‌رسان، از این لحظه متوقف می‌کند».

کانال یاد شده در زمان اعلام این خبر ۹۹۷ هزار و ۷۲۰ دنبال کننده داشت.

اسحاق جهانگیری، معاون اول رئیس‌جمهوری، محمود واعظی، رئیس دفتر ریاست جمهوری، مجلس خبرگان، شورای نگهبان، وزارت آموزش‌وپرورش و برخی از خبرگزاری‌های اصولگرا نیز بلافاصله اعلام کردند که فعالیت خود را در تلگرام متوقف می‌کنند.

آن‌گونه که محمود واعظی گفته است توقف فعالیت چهره‌ها و نهادهای جمهوری اسلامی در تلگرام به دنبال بخشنامه سال ۹۳ دولت حسن روحانی صورت می‌گیرد، که قرار شده است «کسانی که در پیام‌رسان‌های خارجی هستند را به پیام‌رسان‌های داخلی منتقل کنیم».

وی اواخر فروردین‌ماه گفته بود: «در سال ۹۳ دستورالعملی را به همه وزارتخانه‌ها ابلاغ کردیم که هیچ فعالیت دولتی را حق ندارند در پیام‌رسان‌های خارجی انجام دهند. این بار علاوه بر اینکه این موضوع را مجددا ابلاغ کردیم،‌ حتی به خودمان هم توصیه کردیم تا از پیام‌رسان‌های داخلی استفاده کنیم».

در حالی که بر اساس آمارهای دولتی، شبکه اجتماعی تلگرام بیش از ۴۵ میلیون کاربر ایرانی دارد، «انجمن سواد رسانه‌ای ایران» روز هشتم اردیبهشت در تازه‌ترین آمار خود از نحوه فعالیت کاربران در پیام رسان‌های داخلی، اعلام کرد که تاکنون «بیش از دو میلیون و ۵۰۰ هزار کاربر» پیام‌رسان «سروش» را نصب کرده‌اند و تعداد کاربران پیام‌رسان داخلی «ویسپی» نیز کمی بیش از ۷۰۰ هزار نفر است.

این آمار برای پیام‌رسان «گپ» حدود ۳۰۰ هزار کاربر، شبکه اجتماعی «بله» بیش از ۳۰۰ هزار نصب اپ، و پیام‌رسان داخلی «آی گپ» نیز کمی بیشتر از ۲۵۰ هزار کاربر است. تعداد کاربران «ایتا» نیز به بیش از صد هزار نفر می‌رسد.

جمع آمار یاد شده نشان می‌دهد که کل کاربران پیام‌رسان‌های داخلی، بیش از چهار میلیون و ۳۰۰ هزار نفر است که کمتر از ۱۰ درصد کل کاربران ایرانی پیام‌رسان «تلگرام» است.

نگرانی مقام‌های تهران از تلگرام وقتی بالا گرفت که دی‌ماه پارسال بیش از یکصد شهر ایران شاهد اعتراض‌های گسترده‌ای به سیاست‌های داخلی و خارجی جمهوری‌اسلامی بود و شعارهای تندی نیز علیه این مقام‌ها بویژه آیت‌الله خامنه‌ای سر داده شد.

استفاده وسیع از تلگرام برای اطلاع‌رسانی و هماهنگی اعتراض‌ها سبب شد تا این شبکه اجتماعی به طور موقت مسدود شود و زمزمه‌های قوی برای فیلترینگ دائم آن بر سر زبان‌ها بیفتد.

مقام‌های دولتی در روزهای اخیر گفته‌اند که مسدودسازی تلگرام در دستور کار آنها نیست ولی باید انحصار آن شکسته شود و پیام‌رسان‌های داخلی تقویت شوند.

با این حال، «شرکت ارتباطات زیرساخت» روز ششم اردیبهشت خبر داد «دبیر شورای عالی فضای مجازی» و «رئیس مرکز ملی فضای مجازی» به این شرکت اعلام کرده‌اند که مجوز مربوط به استقرار سِرورهای شبکه توزیع محتوای پیام‌رسان تلگرام(CDN) در ایران لغو شده و از همین رو، سِرورهای مذکور از مدار خارج شده‌اند.

به رغم این محدودیت‌ها، شماری از کاربران گفته‌اند که با وجود کندی تلگرام، ترجیح می‌دهند به پیام‌رسان‌های داخلی اعتماد نکنند.

بر اساس بیانیه کانال تلگرامی آیت‌الله علم‌الهدی، انجمن سواد رسانه‌ای ایران، رادیو فردا/ ک.ر