رادیوفرانسه: نوشتۀ رضا تقی زاده
گزارش‌هایی غیررسمی حاکی از آن است که در کنار جهادی‌ها و و گروههای وابسته به سازمان القاعده، نفرات مرتبط با سازمان مجاهدین خلق نیز در نبرد مسلحانه علیه دولت اسد و متحدین آن شرکت دارند. مجاهدین خلق ضمن در نظر داشتن الگویی شبیه ارتش آزاد سوریه برای شکل دادن به تغییر رژیم در ایران، ارتش آزاد سوریه را همکار راهبردی خود معرفی می‌کنند.

اخضر ابراهیمی نماینده مخصوص سازمان ملل و اتحادیه عرب در امور سوریه اعلام داشته که اتباع ٣٨ کشور جهان در جنگ داخلی این کشور درگیر شده اند. گزارش‌های دیگر حاکی است که در کنار جهادی‌ها و و گروههای وابسته به القاعده، نفرات مرتبط با سازمان مجاهدین خلق نیز در این درگیری‌ها علیه دولت اسد و متحدین آن (که عملا محدود به جمهوری اسلامی و حزب الله لبنان است) شرکت دارند.

هفته گذشته مقامات وزارت خارجه و وزارت کشور بریتانیا نسبت به حضور صدها تن اتباع اروپایی در جنگ داخلی سوریه هشدار دادند. اگر چه مجاهدین خلق حتی پس از خارج شدن از لیست گروههای تروریستی توسط دولت آمریکا، همکاری خود را با “ارتش آزاد سوریه” انکار نکرده اند، در عین حال هرگز به حضور نظامی خود در جنگ داخلی سوریه اشاره ای نداشته اند.

مجاهدین خلق در مناطق مرزی اردن و سوریه به ایجاد پایگاهی مبادرت کرده اند که آنرا حنیف می نامند و بیمارستان می خوانند. این مرکز از جمله حلقه های ارتباطی مجاهدین خلق و ارتش آزاد سوریه است.
بر اساس گزارشهای غیررسمی، همکاری های مجاهدین خلق با ارتش آزاد سوریه بیشتر در مناطق مرزی آن کشور با اردن متمرکز و در رابطه با گروه تحت فرمان عزت ابراهیم معاون سابق صدام صورت می‌گرفت.

سالهای طولانی حضور نیروهای مجاهدین خلق در عراق روابط لازم را برای ادامه همکاری های این گروه و طرفداران صدام، بعد از سقوط رژیم بعثی در بغداد، فراهم آورد و این همکاری ها با آغاز جنگ داخلی سوریه ابعاد تازه ای یافت.
همزمان با افزایش گرایشهای دوستانه دولت شیعی نوری مالکی به سوی جمهوری اسلامی ایران، روابط عزت ابراهیم با کشورهای غربی به گونه‌ای محسوس بهبود یافته است. علاوه بر دیدارهای محلی در مرزهای مشترک سوریه و اردن، تاکنون گزارشهای متعددی مبنی بر دیدار و مذاکرات نمایندگان مجاهدین خلق و ارتش آزاد سوریه در پایتختهای غربی منجمله پاریس انتشار یافته است.
مجاهدین خلق ضمن در نظر داشتن الگویی شبیه ارتش آزاد سوریه برای شکل دادن به تغییر رژیم در ایران، ارتش آزاد سوریه را همکار راهبردی خود معرفی میکنند.

گسترش حضور مجاهدین در سوریه

موضوع حضور نفرات وابسته به مجاهدین خلق در جنگ داخلی سوریه زمانی ابعاد تازه یافت که گزارشهایی غیررسمی پیرامون کشته شدن دو تن از وابستگان آنها در خط مقدم و ضمن درگیری با نیروهای امنیتی سوریه منتشر شد.

یک سایت خبری شناخته شده مخالف با مجاهدین خلق موسوم به “اینتر لینک” که در آن افراد بریده از سازمان یادشده گرد آمده اند از جمله منابع اولیه انتشار گزارش کشته شدن دو تن از وابستگان غیرایرانی و غیرعرب این سازمان در جنگهای داخلی سوریه بود.
بنا بر گزارش‌های مرتبط با این تحول با اهمیت، افراد به قتل رسیده از طریق کشورهای دانمارک و سوئد به استانبول پرواز و آنگاه از راه زمینی خود را به داخل سوریه رسانده‌اند. محتوای این گزارش با اطلاعات رسمی انتشاریافته توسط دولت بریتانیا مبنی بر “حضور اتباع اروپایی در جنگ داخلی سوریه” و همچنین گزارش رسمی اخضر ابراهیمی نماینده سازمان ملل در این زمینه کاملا همسو و قابل توجیه بنظر میرسد.

کشورهای غربی بخصوص آمریکا، بریتانیا و فرانسه ضمن نگرانی از امکان مراجعت جهادی های اروپایی به کشور متبوع خود و مبادرت به اقدامات تروریستی در خانه، تلاش میکنند گروههای افراطی حاضر در جنگ داخلی سوریه را از راه نفوذ در آنها مورد شناسایی قرار دهند. مجاهدین خلق می‌توانند بجای ماموران اطلاعاتی سرویس‌های غربی تسهیلات لازم را در این زمینه فراهم سازند.

نقش ترکیه

حضور افراد وابسته به مجاهدین خلق در ترکیه و انتقال آنها به سوریه بدون اطلاع مقامات امنیتی دولت آنکارا تا حدودی غیرقابل‌هضم است. مجاهدین خلق در شهر استانبول کاملاً فعال هستند و دولت ترکیه در حد امکان تحرک آنها را از نزدیک زیر نظر دارد. نکته دیگری که ماهیت آن در وضعیت کنونی چندان روشن نیست اطلاع داشتن مستقیم سازمانهای اطلاعاتی و نظامی غرب از این تحول تازه، و یا اقدام مستقیم سازمان مجاهدین خلق، بدون مشارکت سرویس‌های اطلاعاتی غربی است.

مناسبات ایران و ترکیه که از سال گذشته بدنبال استقرار موشکهای پاتریوت در مرزهای مشترک با ایران به وضعیت بحرانی رسیده بود طی ماههای اخیر و بخصوص بعد از حصول توافق مابین دولت آنکارا و عبدالله اوجالان رهبر کردهای ترکیه، مبنی بر اعلام آتش بس و ترک جنگ، تیره‌تر از پیش شد.

کردهای پ ک ک از دهه هشتاد تاکنون با ارتش و نیروهای امنیتی ترکیه در جنگ و گریز بوده اند. تلفات ناشی از این درگیری ها افزون بر 40 هزار ارزیابی شده است.
اوجالان در یک گردش سیاسی محسوس موافقت کرده که نیروهای نظامی پ ک ک از خاک ترکیه خارج و در مناطق کردنشین شمال عراق و کوههای قندیل مستقر شوند. با این سیاست بخشی از شاخه های افراطی کرد موافق نیستند. جمهوری اسلامی نیز این توافق را در خط مصالح امنیتی خود نمی‌بیند. گزارشهای دیگر حاکی است که نیروهای نظامی کرد بعد از خروج از ترکیه در کنار نیروهای مسلح کرد ایران قرار می‌گیرند.
نقل و انتقال این نیروها به شمال عراق و یا مناطق کردنشین نزدیک به مرزهای ایران میتواند جمهوری اسلامی را در وضعیت دشواری قرار دهد. واکنش جمهوری اسلامی نسبت به چنین تحولی میتواند با استفاده از اهرمهای مشابه صورت گیرد.
هفته گذشته روزنامه معتبر ملیت چاپ ترکیه و سایت “تو دی-زمان” از دیدار قاسم سلیمانی فرمانده نیروهای قدس (عملیات برون مرزی سپاه پاسداران) با مراد کارایلان معاون عبدالله اوجالان و فرمانده نیروهای مسلح حزب کارگران ترکیه خبر داد. بنا بر این گزارشها که روزنامه ملیت مدعی است مورد تائید مقامات دولت “اقلیم کردستان عراق” نیز قرار گرفته، قاسم سلیمانی به مراد کارایلان پیشنهاد کرده در صورت پشت کردن به توافق صلح با دولت ترکیه کمکهای لجستیکی نظامی، منجمله توپخانه کوهستانی در اختیار انها قرار دهد.
اگرچه سفارت جمهوری اسلامی در آنکارا موضوع دیدار سلیمانی و کارایلان و پیشنهاد کمک نظامی به پ ک ک را تکذیب کرده، اما موضوع پیشنهاد مورد ادعای روزنامه ملیت با اظهارات جداگانه کارایلان مبنی بر اینکه “در صورت شکست مذاکرات صلح، پ ک ک میتواند از کشورهای منطقه کمکهای نظامی دریافت کند” قابل توجیه بنظر می‌رسد.
تیره شدن مناسبات ترکیه و جمهوری اسلامی می‌تواند استفاده آنکارا از ظرفیتهای مجاهدین خلق در جنگ داخلی سوریه را نیز توجیه کند. جمهوری اسلامی نسبت به فعال شدن نظامی مجاهدین خلق دارای حساسیت فراوان است. حضور نظامی مجاهدین خلق در جنگ داخلی سوریه که در عمل جنگ غیرمستقیم جمهوری اسلامی است، با وجود ابعاد کوچک آن بعد تازه ای به جغرافیای سیاسی منطقه می‌بخشد.
مجاهدین خلق در سال 1367 و تنها شش روز پس از قبول قطعنامه 598 شورای امنیت مبنی بر اعلام آتش‌بس با عراق توسط دولت وقت جمهوری اسلامی، با ایران مستقیما درگیر جنگ شد. عملیات نظامی یادشده که جمهوری اسلامی آنرا مرصاد می خواند و مجاهدین از آن به نام فروغ جاودان یاد میکنند، بدنبال نقض آتش‌بس توسط ارتش صدام و پیشروی آنها به سمت خرمشهر آغاز شد. مسعود رجوی رهبر مجاهدین خلق وعده داده بود که در فاصله 48 ساعت به تهران خواهد رسید. عملیات نظامی یاد شده به شکست کامل مجاهدین ختم شد و هزاران کشته و مجروح از آن بجا ماند.
دولت های غربی میگویند که جمهوری اسلامی در تلاش تجهیز یک نیروی 40 هزار نفری برای دفاع از رژیم اسد است. رویارویی غیر مستقیم وابستگان مجاهدین خلق با نیرو ها ی متحد جمهوری اسلامی در سوریه میتواند دومین درگیری نظامی آنها بشمار رود.
مجاهدین خلق امیدوارند در صورت امکان تکرار الگوی تغیبر رژیم سوریه در ایران هسته مرکزی یک “ارتش آزادی بخش” را تشکیل داده و برای سومین بار رویاروی جمهوری اسلامی قرار گیرند. نکته قابل ملاحظه در این ارزیابی نه چندان واقع بینانه که در شکل تحلیلی بی شباهت به پیش‌نگری های ساده لوحانه آقای رجوی در رابطه با عملیات “فروغ جاوان” نیست، کاهش شمار نیروهای مجاهدین از یکسو و از سوی دیگر سالخوردگی نیروهای فعال آنها است که از سن متوسط بازنشستگی سالهای پیش گذشته‌اند.