تنش های موجود در خاور نزدیک و میانه، به ویژه تشدید بحران در مناسبات ایران و آمریکا محور اصلی بحث های سومین و آخرین روز پنجاه و پنجمین کنفرانس امنیتی مونیخ بود.در هوای آفتابی و گرم مونیخ، شمار افرادی که در تظاهرات اعتراضی علیه کنفرانس شرکت کردند بیش از دو روز گذشته بود.

محمدجواد ظریف وزیرخارجه جمهوری اسلامی در این نشست ضمن رد اتهامات دیروز مایک پنس قائم مقام رئیس جمهوری ایالات متحده آمریکا، متقابلا واشنگتن را به فرافکنی، مداخله جوئی، “تمرکز بیمارگونه” روی ایران و “دیو نمائی جمهوری اسلامی” متهم کرد.

روزنامه بیلد آلمان در گزارشی پیرامون نشست روز یکشنبه ١٧ فوریه پنجاه و پنجمین کنفرانس امنیتی مونیخ درباره سخنرانی محمدجواد ظریف وزیرخارجه جمهوری اسلامی ایران نوشت: “سخنرانی او چنان یکجانبه و تحریک آمیز بود که انگار جمهوری اسلامی فقط قربانی قدرت های خارجی است”.

ظریف: آمریکا کاری جز “تغییر رژیم” ندارد

ظریف سه بار تکرار کرد که ایالات متحده آمریکا به صورتی بیمارگونه روی ایران متمرکز شده، در حالی که خود این کشور به بزرگترین تهدید برای جهان تبدیل شده است. وی گفت: “همه سیاست خارجی آمریکا در حال حاضر تنها به خدمت تضعیف ایران درآمده است”.

وزیرخارجه جمهوری اسلامی با توجه به اظهارات روز گذشته مایک پنس قائم مقام رئیس جمهوری آمریکا، سخنرانی های نمایندگان دولت آمریکا را “تحریک آمیز و ناآگاهانه” خواند و افزود: “آمریکا در سراسر جهان برای سرنگونی حکومت ها می کوشد و کاری جز تغییر رژیم (رژیم چِنج) ندارد”.

ظریف اضافه کرد: “در مقابل، سیاست خارجی ایران به ویژه در سوریه تنها در خدمت مبارزه با ترور و داعش است و این گروه تروریستی به شکرانه همین سیاست شکست خورده است”.

وزیرخارجه جمهوری اسلامی در بخشی دیگر از سخنان خود گفت که “ایران در محاصره پایگاه های نظامی آمریکا قرار دارد” و “آمریکائی ها با این که به منطقه تعلق ندارند؛ هزاران کیلومتر پرواز می کنند تا به مداخله در امور منطقه بپردازند”.

ظریف در پاسخ به اتهامی که روز گذشته مایک پنس در زمینه آمادگی ایران برای راه انداختن یک یهودی کشی تازه به جمهوری اسلامی وارد کرده بود، گفت: “این خنده آور و در عین حال به شدت خطرناک است”. وی سپس در پاسخ به پرسش های مطرح شده در یک میزگرد با لحنی تمسخرآمیز ضمن اشاره به قتل جمال خاشقچی روزنامه نگار سعودی گفت: “این ماجرا نشان می دهد که مسئله بر سر حقوق بشر نیست، پس ایران را هم نباید به خاطر این مسائل مورد انتقاد قرار داد”. به این ترتیب وزیرخارجه جمهوری اسلامی ایران تلویحا پذیرفت که در ایران حقوق بشر نقض می شود.

تلاش برای تعمیق شکاف میان آمریکا و اروپا

ظریف در جریان سخنرانی خود از متحدان اروپائی آمریکا خواست که توافق هسته ای با ایران را که دونالد ترامپ آن را لغو کرده است، حفظ کنند. وی گفت: “این کار در خدمت امنیت اروپا است و این که مایک پنس معاون ترامپ در کنفرانس امنیتی مونیخ هم از اروپائی ها خواسته که با خروج از برجام امنیت خود را به خطر بیاندازند، مسخره است. بسیاری از اروپائی ها در اینجا درباره مناسبات فراملیتی سخن می گویند. این حرف ها باید به عمل منتهی شود و با ایران باید در سطح برابر برخورد کرد”.

وزیرخارجه جمهوری اسلامی سپس از اروپائی ها خواست که خود را از آمریکا رها کنند.”اگر اروپائی ها می خواهند بدون بندهای آمریکا شنا کنند، باید درک کنند که مجبورند خیس شدن را بپذیرند”. ظریف در پایان سخنان خود توصیه برای یک جهان فراملیتی را تکرار کرد.

روزنامه بیلد آلمان در تفسیری بر این توصیه ظریف، آن را درخواست “آزادی عمل برای ملاها” دانست. این روزنامه نوشت: “ظریف گفت یا ما با هم بادبان بر می کشیم یا با هم غرق می شویم. این جمله آهنگی شاعرانه و در عین حال تهدیدآمیز داشت”.

پایان کنفرانسی که عمق شکاف ها را نشان داد

پنجاه و پنجمین کنفرانس امنیتی مونیخ آخر وقت امشب، پایان می یابد. به این ترتیب شرایط شبیه وضعیت فوق العاده در مرکز ایالت بایرن آلمان نیز پایان می یابد. از آنجا که کنفرانس یک نشست رسمی دولتی نیست، در آن تصمیمات تعهدآفرینی اتخاذ نخواهند شد و در پایان آن نیز قطعنامه یا سند مشترکی تصویب و منتشر نخواهد شد.

امسال نیز، مثل همه سال های پیش در کنار نشست اصلی ده ها نشست تخصصی در پشت درهای بسته و بدون حضور خبرنگاران تشکیل شد. هدف برگزاری کنفرانس مبادله نظر میان شرکت کنندگان اعلام شده است. مسئولان از کنفرانس امنیتی مونیخ به عنوان “بازار ایده ها” و “پلاتفرمی برای ابتکارات و دیدگاه های رسمی و غیررسمی دیپلماتیک” یاد می کنند.

موضوع های اصلی مورد بحث در کنفرانس امسال، از پیش کنترل تسلیحاتی، سیاست دفاعی، سیاست تجاری و امنیتی، مسائل زیست محیطی و پیشرفت های فنی اعلام شده بود. اما در عمل بیشتر بحث ها به اختلافات میان آمریکا و اروپا و روسیه و اروپا و تنش های خاورمیانه محدود شد.

هفته نامه اشپیگل آلمان در نگاهی کلی به روندی که ظرف سه روز اخیر در این کنفرانس طی شده است، در گزارشی زیر عنوان “شکاف های عمیق تر” می نویسد: “مرکل صدراعظم آلمان با دونالد ترامپ، که قائم مقام او رهنمودهای سفت و سختی داده بود، تصفیه حساب کرد. کنفرانس امنیتی مونیخ متاثر از جنگ ها و تنش ها بود، حتی میان متحدان”.