ارتشا، جرمی که پرونده کاری رییس سازمان جنگل‌ها را بست
ایران وایر: «خلیل آقایی» را بیشتر با یقه‌درانی‌اش در صحن علنی مجلس شورای اسلامی در سال ۱۳۹۵ می‌شناسند. آن زمان او معاون پارلمانی وزیر جهاد کشاورزی بود و پاره کردن پیراهن و فحاشی‌اش در مجلس خبرساز شد.
اقدامی که سبب شد برخی از نمایندگان مجلس شورای اسلامی برای ساکت کردن او جلوی دهانش را بگیرند و وی را از صحن علنی مجلس بیرون ببرند. او با «عزت‌الله یوسفیان ملا»، نماینده آمل و لاریجان درگیر شده بود.
یوسفیان ملا، همان زمان درباره این اقدام آقایی به رسانه‌ها گفت: «بر سر واردات برنج با خلیل آقایی اختلاف‌نظر پیداکرده‌ایم. صحبت ما با وزیر جهاد کشاورزی این است که درحالی‌که کشاورز هنوز محصول برنج خود را برداشت نکرده چرا باید واردات برنج انجام شود.» یوسفیان ملا البته به خبرگزاری‌ها گفته بود دقایقی پس‌ازاین درگیری، آقایی به صحن مجلس برگشته و با او روبوسی کرده و مشکل حل شده است. بااین‌حال، تصاویر منتشرشده از صحن علنی مجلس بسیار موردتوجه قرار گرفت تصویر معاون وزیر در حال یقه‌درانی.
از روز گذشته دوباره نام خلیل آقایی که حالا ریاست سازمان جنگل‌ها را برعهده دارد، در صدر خبرها قرار گرفته است. خبرگزاری ایسنا روز دوشنبه ۶ آبان نوشت که خلیل آقایی، رییس سازمان جنگل‌ها به اتهام «ارتشا» از سوی دادسرای کارکنان دولت بازداشت شده است. موضوعی که پیش‌تر توسط روابط عمومی سازمان جنگل‌ها رد شده بود. «عباس سمیعی»، مدیرکل روابط عمومی سازمان جنگل‌ها اما درباره این اتفاق به تسنیم گفته است: «بازداشت خلیل آقایی هنوز به‌طور رسمی به این سازمان اعلام‌نشده اما وی روز شنبه این هفته برای پاره‌ای از توضیحات به دادسرای ویژه کارکنان دولت رفته و از صبح دوشنبه در محل کار خود حضور نیافته است.»
خلیل آقایی که نماینده مردم مشکین‌شهر در دوره ششم مجلس شورای اسلامی و مدتی هم معاون «محمود حجتی»، وزیر جهاد کشاورزی بود، در سال ۱۳۹۶ برای نشستن بر روی صندلی ریاست سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری کشور آماده می‌شد که بیش از ۵۰ تن از اساتید دانشکده‌های منابع طبیعی در نامه‌ای خطاب به وزیر جهاد کشاورزی و مسوولان، با انتصاب او مخالفت کردند.
مخالفان می‌گفتند آقایی، مهندسی کشاورزی خوانده و بنابراین آشنایی و تخصص لازم برای حفظ منابع طبیعی و جنگل‌ها را ندارد. باوجود تمام این انتقادها اما او در سال ۱۳۹۶ سکان ریاست سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری کشور را به دست گرفت.
ازآنجاکه او به دنبال تصویب کردن طرح «حفظ کاربری اراضی کشاورزی در مجلس شورای اسلامی» بود از همان ابتدای کار موردانتقاد کارشناسان منابع طبیعی و محیط‌زیست قرار گرفت. ۱۴۲ استاد دانشگاه نامه‌ای را در مخالفت با این طرح و اقدامات او به مقامات جمهوری اسلامی ارسال کردند که اجرای آن را متوقف کرد. مخالفان می‌گفتند اگر طرح اجرا شود، باعث گسترش زمین‌خواری سازمان‌یافته در ایران می‌شود.
حمایت او از طرح «واگذاری اراضی شیب‌دار برای کشاورزی» که بر اساس آن اراضی ملی که در ارتفاعات قرار دارد و تاکنون مالکی به‌جز دولت نداشته‌اند، برای کشاورزی به بخش خصوصی واگذار شدند سطر دیگری به کارنامه سیاه‌کاری آقایی اضافه و منتقدان و فعالان منابع طبیعی و محیط‌زیست را به‌شدت نگران کرد.
رسانه «سلام نو» به نقل از «غلام محمد زارعی»، نماینده مجلس شورای اسلامی یکی از تخلفات سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری ایران به ریاست خلیل آقایی را «نابودی یک هزار و ۴۰۰ هکتار جنگل از نوع بلوط چندین هزارساله و ۶ هزار هکتار اراضی کشاورزی و باغی و همچنین مختل کردن زندگی مردم از دستاوردهای اجرای سد «خرسان ۳» عنوان کرده است.»
این‌ها اما تنها اقدامات خلیل آقایی در جهت مخالف با اهداف حفاظت از منابع طبیعی نبوده است. ایران‌وایر پیش‌تر در گزارشی به پرونده زمین‌خواری او پرداخته بود.
اردیبهشت امسال آقایی رسما با تهدید کارکنان منابع طبیعی از آنان خواست از پیگیری قضایی پرونده‌های زمین‌خواری خودداری و پرونده جدیدی هم دراین‌باره گشوده نشود. موضوعی که خشم بسیاری از فعالان این حوزه را برانگیخت و موجب استعفای مدیر و فرمانده یگان حفاظت منابع طبیعی بخش «سیمکان» شهرستان جهرم شیراز شد.
او که از اعضای ارشد حزب اعتماد ملی هم هست حالا بعد از دو سال فعالیت در کسوت رییس سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری کشور دستگیر شده است. خبرگزاری ایسنا اتهام وی را بدون هیچ توضیحی ارتشا (رشوه گرفتن) عنوان کرده است.
جرمی که قانون مجازات اسلامی درباره آن می‌گوید: «کسانی که با تشکیل یا رهبری شبکه چندنفری به ارتشا مبادرت ورزند علاوه بر استرداد اموال کسب‌شده و رد آن‌ها به دولت یا افراد، به جزای نقدی معادل مجموع آن اموال و انفصال دائم از خدمات دولتی و حبس از پانزده سال تا حبس ابد محکوم می‌شوند. درصورتی‌که مفسد فی‌الارض باشند مجازات آن‌ها، مجازات اعدام خواهد بود.»
یک محقق و کارشناس محیط‌زیست درباره دستگیری خلیل آقایی و فعالیت‌های او به «ایران‌وایر» می‌گوید: «کار خلیل آقایی در سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری کشور به پایان رسیده و به نظر نمی‌رسد که بازگشت به کار داشته باشد. سه‌شنبه هفته گذشته هم پسر او را بازداشت کرده‌اند که البته دلیل آن اصلا مشخص نیست.»
به گفته او ظرف ۷۲ ساعت آینده باید سرپرستی برای سازمان جنگل‌ها انتخاب شود که البته به‌هیچ‌وجه مشخص نیست چه کسی را برای این سمت در نظر گرفته‌اند.
این فعال محیط‌زیست هم به نامه اساتید دانشگاه منابع طبیعی در سال ۱۳۹۶ و در مخالفت با انتصاب خلیل آقایی به سمت ریاست سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری اشاره می‌کند: «رونوشتی از این نامه را به دفتر رهبری، رییس‌جمهور و رییس مجلس شورای اسلامی فرستادیم تا جلوی ریاست خلیل آقایی را بگیرند اما به آن بی‌توجهی شد و نتیجه اینکه حالا بعد از دو سال تخلفات گسترده، ثابت شد علت مخالفت ما چه بوده و آقایی برای این کار مناسب نبود.»
به گفته این محقق، خلیل آقایی درباره منابع طبیعی تصمیمات نادرست بسیاری گرفته و وزارت جهاد کشاورزی را هم به‌طور مستقیم در آن تصمیم‌ها دخالت داده است: «در طول دو سال فعالیت او اکثر مدیران منابع طبیعی استان‌ها را که دارای سابقه و تحصیلات مرتبط بودند با مدیرانی از بدنه جهاد کشاورزی بدون هیچ تخصصی جایگزین کرد تا فرمان‌برداران بیشتری در سازمان جنگل‌ها داشته باشد.»
به گفته او، آقایی همچنین بدنه شورای عالی جنگل، مرتع و آبخیزداری را که هسته فکری سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری است و بایستی از سوی دانشمندان و کارشناسان خبره این حوزه مدیریت شود، بسیار کوچک و حقیر کرد: «آقایی بعد از انتصابش در سازمان جنگل‌ها رفته‌رفته پیشکسوتان این شورا را حذف و کم تجربه‌ها، غیرمتخصصان و افراد بدون دانش کافی را جایگزین آنان کرد.»
به باور او در کل بیشتر اقدامات خلیل آقایی با هدف والای سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری که حفاظت و صیانت از عرصه‌های طبیعی ملی است، تعارض داشت و به همین علت به نظر می‌رسد که او شانسی دوباره برای بازگشت به این سازمان و ریاست آن نداشته باشد.
«اعظم بهرامی»، کارشناس و فعال محیط‌زیست نیز در گفت‌وگو با «ایران‌وایر» و در واکنش به دستگیری خلیل آقایی می‌گوید: «آقایی همیشه از نزدیکان اصلاح‌طلبان، از اعضای حزب اعتماد ملی و از افراد نزدیک به وزیر جهاد کشاورزی است. در اصل، دلیل انتخاب او از سوی وزیر جهاد کشاورزی برای ریاست سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری این بود که بتواند در حوزه محیط‌زیست برای پروژه‌هایی که در این وزارتخانه تایید می‌شد لفاف قانونی درست کند.»
یکی از مهم‌ترین اقدامات مساله‌داری که آقایی، رییس سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری داشت حمایت از طرحی با نام برداشت درختان شکسته و افتاده بود: «تابستان امسال اداره اوقاف تلاش کرد مالکیت ۵ هزار هکتار جنگل در مازندران و خراسان رضوی را به آستان قدس رضوی بدهد و سازمان جنگل‌ها نیز از این طرح حمایت کرد.»
سهل‌انگاری در حفاظت از جنگل‌های زاگرس از یک‌سو و تقسیم مراتع و تبدیل آن‌ها به حیات املاک خصوصی از سوی دیگر از دیگر اقدامات اشتباه خلیل آقایی در زمان ریاستش بود: «بعد از آتش‌سوزی‌های زیاد و عدم رسیدگی، جنگل‌های زاگرس قطعه‌قطعه و چون تنک شده بود از سوی سازمان جنگل‌ها به‌عنوان املاک خصوصی به افراد واگذار شد. به‌این‌ترتیب بخش مهمی از واگذاری‌های جنگل‌ها در زمان ریاست آقایی اتفاق افتاد.»
به گفته بهرامی البته با دستگیری خلیل آقایی نباید قوه قضاییه را تطهیر کرد: «این قوه همیشه سیاستی ژله‌ای و دوگانه داشته است. به‌عنوان‌مثال درباره از بین رفتن جنگل‌های «هیرکانی»، آتش‌سوزی‌های زاگرس یا دفن زباله در شمال هیچ واکنشی نداشته است؛ بنابراین ممکن است این موضوع دستگیری آقایی هم جنجالی درون‌گروهی باشد یا ممکن است آقایی در به تصویب رساندن پروژه‌هایی جدید دیگر برایشان کارایی نداشته و به همین علت کنار گذاشته شده است.»
به باور این کارشناس باید دید چه تصمیمی برای خلیل آقایی خواهند گرفت. بااین‌وجود او دیگر به سمت ریاست سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری بازنخواهد گشت: «چراکه تمامی وظایف و اقداماتی که می‌توانست را برای مافیای شکل‌گرفته در حوزه محیط‌زیست انجام داد. اکنون هم این مافیا برای ادامه تملک بخش‌های باقیمانده از جنگل‌های زاگرس و اجرای پروژه انتقال آب که هکتارها جنگل هیرکانی را از بین می‌برد به فرد جدیدی نیاز دارد که ممکن است به‌زودی او را معرفی کنند.»
به باور او اینکه سازمان جنگل‌ها اعلام کرده خلیل آقایی به خاطر موضوعات شخصی دستگیرشده نیز حرف باطلی است: «البته اینکه بخواهیم بگوییم قوه قضاییه با دستگیری آقایی کار بزرگی انجام داده هم اشتباه است زیرا روی صدور مجوز بسیاری از معدن‌کاوی‌ها در مناطق حفاظت‌شده، سدسازی‌ها و تخریب‌ها از جنگل‌های هیرکانی گرفته تا زاگرس را قوه قضاییه نظارت داشته و از این موضوع آگاه بوده است.»
مطالب مرتبط:
رئیس سازمان جنگل‌ها بازداشت شد
مافیای جنگل‌خواری ایران چه کسانی هستند؟ از رئیس سازمان جنگل‌ها تا نماینده‌های مردم
داستان یک استیضاح؛ از فساد در قوه مقننه تا شرکت وارداتی وزیر
پیام برای این مطلب مسدود شده.