دویچه‌وله: بخش بزرگی از تورهای اروپایی به ایران لغو شده‌. منبع درآمد مهمی برای مردم از بین رفته است. چیزی که در شرایط پرتنش امروز این کشور عجیب نیست. اما تیر خلاص را موشک سپاه پاسداران به این صنعت زد.

رسانه‌های ایران از کاهش چشمگیر و لغو تقریبا تمامی تورهای “بلوک غرب” خبر داده‌اند. سرنگونی هواپیمای اوکراینی ابعاد گسترده‌ای در سیاست و اقتصاد ایران برجای می‌گذارد که مردم در حال حاضر تازه ترکشهای اولیه آن را احساس می‌کنند. یکی از این ترکشها به صنعت گردشگری ایران اصابت کرده است.

خبرگزاری ایلنا در گزارشی به نقل از حرمت‌الله رفیعی، رئیس انجمن صنفی خدمات مسافری و جهانگردی، نوشته است «تمامی تورهای بلوک غرب که قصد سفر به ایران را داشتند، سفر خود را لغو یا به تعویق انداختند». آمار ارائه شده از سوی این خبرگزاری نشان می‌دهد که «تورهای ورودی از آمریکا و کانادا ۱۰۰ درصد، تورهای استرالیا و حوزه اقیانوسیه ۸۰ درصد، تورهای ورودی از اروپا ۶۰ درصد و تورهای ورودی آسیا ۶۰ درصد سفرهای خود به ایران را لغو کرده‌اند.»
رئیس انجمن صنفی دفاتر خدمات مسافرت هوایی و جهانگردی گفته است که نه تنها بیش از ۷۰ درصد تورها درخواست لغو مسافرت به ایران را داده‌اند، بلکه در روزهای آینده این صنعت شاهد کاهش بیشتری از تورهای ورودی نیز خواهد بود.

هواپیمای مسافربری اوکراینی که توسط سپاه پاسداران جمهوری اسلامی سرنگون شد از فرودگاه تهران بلند شده بود و این پیامد‌ جدی داشته است. به گفته موید محسنی‌نژاد، معاون گردشگری میراث فرهنگی فارس ۹۰ درصد تورهای گردشگری از تهران و تنها تعداد اندکی از گردشگران از ورودیهای استان فارس و شیراز وارد ایران می‌شوند. او با اشاره به وضعیت سیاسی فعلی ایران به نکته‌ای بدیهی اشاره کرده است: «رونق و توسعه گردشگری نیازمند یک محیط آرام است.» محیطی که اوضاع بحرانزده در ایران فرسنگ‌ها از آن دور است.

ورشکستگی گسترده هتل‌های ایران

ایلنا به نقل از حسن سیادتان، رئیس جامعه هتلداران استان فارس نوشته است که گردشگران خارجی که برای عید امسال هتل رزرو کرده بودند با توجه به شرایط کنونی آن را لغو کردند و همه هتل‌های استان در حال ورشکستگی‌اند. انتظار دست‌اندرکاران صنعت گردشگری این است که دولت از آنها در این شرایط حمایت کند. انتظاری که پاسخ نگرفته است و با وضع اقتصادی حاکم بر ایران چشم‌انداز مثبتی در برابر ندارد.

حسن سیادتان در این باره به ایلنا گفته است: «متاسفانه نه تنها تا کنون حمایتی ندیدیم که با توجه به وضعیتی که گریبان هتل‌های استان را گرفته، ادارات و سازمان‌هایی مانند تامین اجتماعی و دارایی مشکلاتی را هم برای ما ایجاد کرده‌اند.»

آنچه در استان فارس در جریان است، شامل حال تمام مراکز گردشگری ایران نیز می‌شود، شاید هم به شکلی بدتر. وقتی استان فارس که از اصلی‌ترین و جذاب‌ترین نقاط ایران برای گردشگران خارجی است چنین باشد، تکلیف جاهای دیگر روشن است.

دست‌اندرکاران می‌گویند که ادامه این روند باعث می‌شود هتل‌های ورشکسته کارکنان خود را اخراج کنند. گردشگری نه فقط منبع درآمد هتل‌داران، که بسیاری آژانس‌های کوچک‌تر خصوصی نیز هست که حالا قبل از هتل‌ها یا مراکزی که به نوعی به دولت و نهادهای حکومتی وابسته‌اند، از عرصه توریسم ایران خارج می‌شوند.

سیادتان به ایلنا گفته است رونق گردشگری نیازمند حمایت سازمانها و ادارتی مانند تامین اجتماعی، دارایی، اداره کل کار و رفاه اجتماعی، آب، برق و گاز است. مجموعه‌ای که در حال حاضر به نظر نمی‌رسد به راحتی در اختیار این صنعت گذاشته شود. به گفته او هنوز هتل‌داران کارکنان خود را بیرون نکرده‌اند اما “اگر این روند ادامه پیدا کند هیچ بعید نیست بسیاری از هتلداران مجبور به این کار شوند” و بخشی از نیروهای خود را تعدیل کنند؛ هر چند تمام تلاش هتل‌ها برای حفظ نیروهای خود است.

“فاجعه‌ای برای هتل‌داران”

اما این فقط گردشگران اروپایی نیستند که سفر خود به ایران را لغو کرده‌اند. در سال‌های اخیر بخش بزرگی از گردشگران را شهروندان کشورهای همسایه تشکیل می‌داد که آنها نیز تا اطلاع ثانوی از سفر به ایران خودداری می‌کنند. از این گذشته گروهی از شهروندان کشورهای خلیج فارس برای استفاده از امکانات درمانی به ایران می‌‌آمدند. اکنون آنها نیز به سفر و درمان در کشوری که خود دچار بحران است، تمایلی ندارند.

رئیس جامعه هتلداران استان فارس از لغو سفر گردشگران عربی که برای درمان به این استان می‌آمدند خبر داده و گفته است در حال حاضر تنها ۵ درصد هتل‌ها پر شده‌اند. او این را یک فاجعه برای هتل‌داران استان دانسته‌ است.

این فاجعه در حالی رخ می‌دهد که ایران در سه ماه نخست سال گذشته شاهد رشد ۴۰ درصدی ورود گردشگران خارجی نسبت به سال ۹۶ بود. این رشد حاصل صرف هزینهای هنگفت بوده از جمله تبلیغات گسترده و ایجاد برخی امکانات زیرساختی. پول‌هایی که حاصل آن اکنون دود شده است.

کاهش ۶۸ درصدی در‌آمد فرودگاه‌های ایران

این فقط صنعت توریسم نیست که ضرری سنگین متحمل شده است. کاهش پروازهای عبوری از آسمان ایران پیامدهای اقتصادی شدیدی برای شرکت فرودگاه‌ها و ناوبری ایران به همراه دارد. بسیاری از شرکت‌های هوایی پروازهای خود را حتی تا چند ماه آینده به ایران لغو کرده‌اند. لوفت‌هانزا تا عید سال بعد به ایران پرواز نخواهد داشت.

بر اساس مقررات بین‌المللی هر پرواز عبوری از آسمان ایران بر اساس میزان ماندگاری در آسمان و وزن هواپیما موظف به پرداخت مبلغی به شرکت فرودگاه‌های این کشور است. معنای ناامنی آسمان ایران ضرری هنگفت در این زمینه نیز به بار میآورد.

سیاوش امیرمکری، رييس شركت‌ فرودگاه‌های ایران شمار پروازهای عبوری در آسمان ایران را در آذرماه امسال را ۹۰۰ پرواز در روز گزارش داده بود. او در این باره گفته بود درآمد ایران از این منبع در سال ۱۳۹۷، ۱۷۰۰ میلیارد تومان بود که تا پیش از شلیک به هواپیمای مسافربری اوکراینی هم کاهشی تقریبا ۱۵ درصدی نسبت به سال ۹۶ داشته است.

به گفته او حالا باید شاهد کاهش ۶۸ درصدی این منبع درآمد بود. چون «۶۸ درصد درآمد شركت فرودگاه‌ها در ایران از محل پروازهای عبوری و ۲۰ درصد از خدمات هوانوردی است.»