فن‌آوران: پروژه اینترنت ماهواره ای استارلینک که شرکت اسپیس ایکس آن را اجرا می کند، به زمان عملیاتی شدن نزدیک شده است. اما پروژه اینترنت ماهواره ای استارلینک چیست و درباره آن چه می دانیم؟

آی تی من- خبری که دیروز درباره امکان استفاده ایرانی ها از اینترنت ماهواره ای استارلینک منتشر کردیم، بازخورد وسیعی داشت و بسیاری از کاربران و علاقه مندان، در تماس با ما درباره این موضوع پرسیدند.
در این مطلب سعی داریم به اطلاعاتی که درباره این پروژه وجود دارد، از جمله زمان عرضه، قیمت و نحوه داوطلب شدن برای تست سرویس بپردازیم.
رقابت فضایی یک بار دیگر شروع شده، اما این بار هدف فتح کره ماه نیست؛ بلکه اتصال مردم جهان به اینترنت، به ویژه مناطق روستایی و بدون دسترسی، رقابت بین شرکت ها را شکل داده است.
پروژه اینترنت ماهواره ای استارلینک ایلان ماسک، بنیان گذار اسپیس ایکس، یکی از این برنامه های بلندپروازانه است که تا یکی دو سال پیش دور از دسترس به نظر می رسید؛ اما اکنون، این پروژه تا حدود زیادی پیش رفته و قصد دارد اینترنتی ارزان و سریع را به بخش های نابرخوردار درآمریکا و جهان ارایه کند.
گزارش کمیسیون ارتباطات فدرال ایالات متحده آمریکا (FCC) در سال 2016 نشان می داد که 62 درصد از آمریکایی ها فقط یک انتخاب برای ارتباطات پرسرعت ثابت داشته اند. اما وقتی به آمار مناطق روستایی نگاه می کنیم؛ اوضاع از این هم بدتر است و 87 درصد مردم این مناطق فقط یک ISP برای دریافت خدمات در دسترس انتخاب دارند. گوین شاتول (Gwynne Shotwell) رییس و مدیر ارشد اجرایی اسپیس ایکس گفته است: شرکت های ارایه دهنده خدمات اینترنت، در حال توسعه دادن سرویس های خود هستند، اما برای آنها حضور در مناطق روستایی و دور افتاده دشوار است. اما استارلینگ، تمامی نقاط کره زمین را پوشش خواهد داد. این خبر خیلی خوبی است؛ اما بیایید ببینیم که اسپیس ایکس و پروژه استارلینک، چگونه قصد دارند اینترنت سریع تر و ارزان تری را در جهان ارایه کنند.
اینترنت استارلینک چگونه کار می کند؟
ایلان ماسک و اسپیس ایکس امیدوارند که فناوری استارلینک در پر کردن شکاف اتصال به اینترنت، بین مناطق روستایی و شهری کارآمد باشد.
در حال حاضر، در زمینه دسترسی به اینترنت با چالش هایی روبه رو هستند که عمده دلیل آن، هزینه بالای زیرساخت است. این هزینه موارد متعددی را از جمله کندن زمین و کاشتن فیبر یا کابل و مسایل مالکیت زمین را شامل می شود. ولی ماهواره های استارلینک سیگنال اینترنت را مستقیما به یک گیت وی یا کامپیوتر کاربر ارسال می کنند. این بدان معنی است که زیرساخت بسیاری کمتری برای دریافت سیگنال اینترنت در خانه های روستایی مورد نیاز است.
علاوه بر این، اسپیس ایکس می گوید که اینترنت استارلینک، سریع تر و با تاخیر (Latency) کمتر از اینترنت های ماهواره ای کنونی ارایه خواهد شد.
اما چگونه؟
اول اینکه هر ماهواره استارلینک از طریق لیزر با چهار ماهواره دیگر ارتباط دارد و به این ترتیب، می تواند داده ها را تقریبا با سرعت نور تبادل کند؛ این سرعتی است که فقط اینترنت مبتنی بر فیبرنوری می تواند تا حدودی با آن برابری کند.
یک تست بتای اولیه که با همکاری استارلینک و نیروی هوایی آمریکا، با نام رعد و برق جهانی (Global Lightening) انجام شده، سرعت دانلودی معادل 610 مگابیت در ثانیه را نشان داده است.
گلوبال لایتنینگ در اوایل سال 2018 آغاز شد و در آن از دو ماهواره استارلینک برای ارسال اطلاعات به کامپیوترهایی درون یک هواپیمای باربری C-12 در حال پرواز استفاده شد.
مورد دیگر تاخیر (Latency) است. تاخیر به زمانی گفته می شود که سیگنال اینترنت بین کامپیوتر شما به آی اس پی و تا سرور وب سایت موردنظر، منتقل می شود و برمی گردد.
در اینترنت ماهواره ای رایج، این سیگنال باید 22 هزار و 200 مایل برود تا به ماهواره برسد و بعد به سرور وب سایت برگردد، از آنجا دوباره به ماهواره فرستاده شود و در آخر باز به کامپیوتر شما برسد. به دلیل همین رفت و برگشت است که اینترنت ماهواره ای معمولا بین 500 تا 600 میلی ثانیه تاخیر دارد. اما در پروژه استارلینک، ماهواره ها در مدار نزدیک زمین، یعنی در فاصله 342 مایلی قرار می گیرند که فاصله ای بسیار نزدیک تر از سایر ماهواره هاست. بنابراین تاخیر رفت و برگشت سیگنال نیز تا حد زیادی کاهش می یابد.
چه تعداد ماهواره استارلینک در مدار قرار دارد؟
آخرین باری که ماهواره های استارلینک به مدار فرستاده شد، روز 13 ژوئن بود و تا کنون 540 ماهواره در مدار قرار داده شده است.
ایلان ماسک گفته بود که برای ارایه پوشش حداقلی اینترنت، باید 400 ماهواره در مدار قرار بگیرد. این یعنی این پروژه وارد فاز ارایه اینترنت شده است. البته هنوز تا تکمیل پروژه راه درازی مانده است. در قالب این پروژه قرار است 42 هزار ماهواره به مدار ارسال شود تا پوشش کامل اینترنت برقرار شود.
تجهیزات لازم برای استفاده از اینترنت ماهواره ای استارلینک
مهم ترین تجهیزات لازم، خود ماهواره های استارلینک هستند که هر کدام حدود 226 کیلوگرم وزن دارند.
برای برقراری ارتباط اینترنتی با کامپیوتر شما نیز، پایانه یا گیت وی خاصی نیاز است که به گفته ایلان ماسک، به اندازه یک جعبه پیتزا نیاز خواهید داشت. هر کدام از این پایانه ها احتمالا بین 100 تا 300 دلار قیمت خواهد داشت؛ اما هنوز نحوه فروش آنها اعلام نشده است. احتمال دارد که این پایانه ها در قالب قرارداد واگذار شود و هزینه آن روی اینترنت ماهانه کاربر محاسبه شود.
اینترنت استارلینک کی عرضه خواهد شد؟
گفته شده که در اواسط سال جاری میلادی، یعنی همین ماه های پیش رو، اینترنت استارلینک در دسترس مردم آمریکا قرار خواهد گرفت. البته هنوز روز و ماه دقیقی در این زمینه اعلام نشده است. به هر حال برای عملی شدن این وعده، اسپیس ایکس باید چند محموله دیگر از ماهواره هایش را به فضا بفرستد و طراحی پایانه دریافت اینترنت را نیز به پایان برساند. علاوه براین، اعلام درخواست به FCC و دریافت تاییدیه از ITU نیز ضروری است.
هزینه اینترنت استارلینک چقدر است؟
همان طور که گفته شد، تهیه پایانه دریافت اینترنت بین 100 تا 300 دلار هزینه خواهد داشت و برآوردها نشان می دهد که هزینه ماهانه اینترنت نیز حدود 80 دلار خواهد بود.
برای مقایسه، یک طرح خرید اینترنت ماهواره ای ویاست برای دانلود 12 مگابیت در ثانیه تا 100 مگابیت در ثانیه بین 30 تا 150 دلار هزینه ماهانه خواهد داشت. هزینه ماهانه اینترنت ماهواره ای هیوزنت نیز بین 60 تا 150 دلار برای سرعت دانلود 25 مگابیت در ثانیه است.
اینترنت استارلینک کجاها در دسترس خواهد بود؟
هدف اول اسپیس ایکس ارایه اینترنت در مناطق روستایی آمریکا و کاناداست. بعد از آن نیز، این شرکت امیدوار است که این سرویس را در مناطق دیگر جهان توسعه بدهد.
اسپیس ایکس برای ارایه اینترنت در سطح جهانی، باید حداقل 2800 ماهواره دیگر را به فضا بفرستد که در مداری با فاصله 700 تا 800 مایلی از سطح زمین قرار بگیرند.
چگونه نسخه بتای استارلینک را تست کنیم؟
اگر می خواهید به عنوان تستر استارلینک فعالیت کنید، می توانید با ارایه آدرس ایمیل، آدرس پستی و کشوری که در آن زندگی می کنید در وب سایت استارلینک ثبت نام کنید. همان طور که در خبر دیگری اشاره شد، امکان ثبت نام از ایران نیز فراهم شده و این بدان معنی است که احتمالا ما نیز در آینده قادر به تست این سرویس خواهیم بود.
پس از این مرحله، ایمیل تاییدیه ای برای شما ارسال و در آن گفته می شود که تست بتای اختصاصی استارلینک از اواخر تابستان و تست عمومی آن، در زمانی دیگر انجام خواهد شد و تمرکز نیز روی کاربرانی است که در مناطقی با عرض جغرافیایی بالاتر قرار دارند.
البته باید به زمان انجام این تست خیلی نزدیک باشیم چون ماسک هم اکنون در خانه خودش مشغول تست این سرویس است.