رادیوفرانسه: نمایش گوشه‌ای از زرادخانۀ حماس با حضور مردم در نوار غزه

جنگی که از یک هفته پیش میان ارتش اسرائیل و نیروهای حماس و جهاد اسلامی در نوار غزه آغاز شده، پرسش‌ها و گمانه زنی‌هایی در میان ناظران و کارشناسان به ویژه دربارۀ تواناییِ نظامی این دو نیروی فلسطینی برانگیخته است. به راستی حماس و جهاد اسلامی از چه زمانی و با پشتیبانی چه کشورهایی به چنین زرادخانه‌ای دست یافته‌اند تا جایی که می‌توانند در یک هفته بیش از سه هزار راکت و موشک به سوی اسرائیل شلیک کنند.

نوار غزه ناحیۀ نوارگونه‌ای است در کنار دریای مدیترانه و در جنوب غربیِ سرزمین فلسطین. این ناحیه از شرق و شمال هم‌مرز اسرائیل و از جنوب غربی هم‌مرز مصر است. نوار غزه و کرانۀ غربیِ رود اردن تشکیل دهندۀ واحدی سیاسی به نام فلسطین‌اند که ادارۀ آن پس از پیمان اُسلوُ در ۱۹۹۴ به «تشکیلات خودگردان فلسطین» واگذار شد. اما این باریکه در ژوئن ۲۰۰۷ پس از درگیریِ مسلحانه میان حماس و جنبش فتح به زیر کنترل حماس، سازمان اسلام‌گرای سیاسی- نظامیِ فلسطینی، درآمد.

البته در نوار غزه جدا از حماس، سازمان سیاسی- نظامی دیگری به نام جهاد اسلامی نیز بسیار فعال است که سازمانی است کوچک‌تر اما تُندروتر. کارشناسان معتقدند که این سازمان مانند حزب‌الله لبنان از حمایت مالی جمهوری اسلامی برخوردار است.

در تابستان ۲۰۱۴ هنگامی که نیروی هوایی اسرائیل بمبارانِ نوار غزه را زیر عنوانِ «عملیات تیغۀ حفاظتی» آغاز کرد، حماس و جهاد اسلامی بیش از ۴۵۰۰ راکت و موشک به خاک اسرائیل شلیک کردند. شاخۀ نظامیِ حماس به نام گردان‌های «عز‌الدین قَسّام» انواع سلاح‌ها را از راه‌های گوناگون به ویژه از تونل‌هایی که در مرز میان غزه و مصر کنده‌اند با همکاری بادیه‌نشینانِ صحرای سینا وارد غزه می‌کنند. البته بسیاری از تونل‌ها را ژنرال السیسی پس از ۲۰۱۴ از میان بُرد. اما هنوز تونل‌هایی هستند که ارتش مصر نتوانسته است آن‌ها را ویران کند.

بسیاری از سلاح‌هایی را که حماس و جهاد اسلامی اکنون در اختیار دارند، پس از سقوط قذافی در ۲۰۱۱ از لیبی و از راه‌های زمینیِ سودان و مصر وارد غزه کرده‌اند. حماس تا همین یک سال پیش با رژیم اسلام‌گرای عمر البشیر در سودان روابط نزدیکی داشت.

این سازمان بخشی از زرادخانه‌اش را نیز از راه دریای مدیترانه با استفاده از قایق‌های کوچک وارد غزه کرده است. گفته می‌شود سلاح‌هایی را نیز از مرز میان اسرائیل و لبنان وارد می‌کند. این مرز یکی از راه‌های قاچاق سیگار و مواد مخدر است.

اما کارشناسان معتقدند که تأمین کنندگانِ اصلیِ زرادخانۀ حماس، جمهوری اسلامی ایران و حزب‌الله لبنان اند. شش ماه پیش سایت «المُنیتوُر» فاش کرد که گروه‌های نظامیِ زیر فرمان حماس در نوار غزه انواع موشک‌های ایرانی مانند آر- ۱۶۰ و فجر- ۵ با بُرد ۱۰۰ کیلومتر در اختیار دارند. آنان هم‌چنین مجهز به پهبادها، موشک‌های ضد تانک و نارنجک‌اندازهای ساخت روسیه‌اند که ایرانی‌ها در اختیارشان گذاشته‌اند و قصد دارند به موشک های سی- ۷۰۴ چینی با بُرد ۳۵ کیلومتر و هم‌چنین سامانه‌های هدایت کنندۀ موشک‌ مجهز شوند.

گفته می‌شود ایران پیشرفته‌ ترین موشک‌ها را با کلاهک‌های ۲۰۰ تا ۳۰۰ کیلویی و دقت چند متری در اختیار جهاد اسلامی گذاشته است.

اما حماس و جهاد اسلامی بخشی از زرادخانه‌‌شان را در غزه تولید و مونتاژ می‌کنند. حماس هم‌چنین پهبادهایی ساخته است که گفته می‌شود فناوری آن را ایران در اختیار این سازمان گذاشته است.