بی‌بی‌سی: تصویری از سخنرانی ویدئویی آیت الله خامنه ای برای نمایندگان مجلس شورای اسلامی. رهبر ایران “تذکر” خود را در واکنش به یکی از گزارش های کمیسیون های مجلس صادر کرده است

تصویری از سخنرانی ویدئویی آیت الله خامنه ای برای نمایندگان مجلس شورای اسلامی. رهبر ایران “تذکر” خود را در واکنش به یکی از گزارش های کمیسیون های مجلس صادر کرده است

محمدباقر قالیباف رئیس مجلس شورای اسلامی در ایران در نطق پیش از دستور خبر داده که آیت‌الله علی خامنه‌ای “دستور” داده نام افراد “پیش از صدور حکم دادگاه” اعلام نشود.

آقای قالیباف گفته است: مقام معظم رهبری در حاشیه نامه ای که در آن به رسانه ای شدن گزارش یکی از کمیسیون های مجلس پیش از بررسی و صدور حکم در دادگاه صالحه اعتراض شده است، فرمودند شکایت به جاست نباید پیش از اثبات جرم آن را رسانه‌ای می کردند، دنبال کنید تا به نحوی جبران شود. به نظر می رسد این تذکر که حاکی از توجه به حق الناس است نه فقط برای همکاران اینجانب در مجلس بلکه برای همه صاحبان رسانه ها و تریبون ها مخصوصا تریبون های رسمی و همه فعالان اجتماعی و رسانه ای می تواند فصل الخطاب باشد”.

رئیس مجلس شورای اسلامی مشخص نکرده که منظور کدام گزارش کمیسیون های مجلس است اما برخی از رسانه‌های ایران گفته‌اند احتمالا این تذکر مربوط به گزارش کمیسیون اصل ۹۰ در مورد بورسیه‌ها بوده است. در این گزارش نام ۸ متهم قرائت شده که نام حسن روحانی هم در بین آنها بوده است.

یک روز پیش از تذکر رهبر ایران هم گزارش کمیسیون بهداشت درباره عملکرد حسن روحانی در ارتباط با شیوع ویروس کرونا با تصویب نمایندگان مجلس به قوه قضائیه ارسال شد. در گزارشی که درباره آقای روحانی قرائت شد وی به “تخلف” و سوءمدیریت” متهم شده بود.

آیا افشای نام متهم در ایران قانونی است؟

انتشار نام متهمان در جمهوری اسلامی ایران تابع قاعده و رویه یکسانی نبوده است. گرچه افشای نام متهم تا زمان اعلام رای دادگاه با هدف حفظ اعتبار و آبروی فرد مجاز نیست اما مقام‌های قضایی و رسانه های دولتی و غیردولتی ایران ابایی از اعلام نام متهم ندارند.

در برخی از موارد اسم متهم به طور کامل منتشر و با وی حتی مصاحبه تلویزیونی هم می شود و در موارد دیگر اولین حرف نام و نام خانوادگی متهم در اختیار عموم قرار می گیرد که با توجه به اعلام جزئیات پرونده حدس زدن نام و شناسایی هویت متهم کار دشواری نیست.

تذکر آیت الله خامنه‌ای حکم حکومتی محسوب می شود؟

آیت الله خامنه ای این موضوع را در حاشیه یک نامه گفته و درباره افشای نام متهمان نوشته:”نباید پیش از اثبات جرم آن را رسانه‌ای می کردند، دنبال کنید تا به نحوی جبران شود”.

آیت الله خامنه ای در مواردی که حکم حکومتی صادر کرده لحن قاطعانه و دستور صریح درباره موضوع داده است در صورتی که در موضوعی که رئیس مجلس شورای اسلامی آن را علنی کرده، “تذکری” در حاشیه یک نامه نوشته است و با لحنی دلجویانه خواستار جبران شده است.

آیت الله خامنه ای در جریان انتخابات ریاست جمهوری ۱۴۰۰ در واکنش به ردصلاحیت علی لاریجانی، بدون نام بردن از وی از این رد صلاحیت انتقاد و خواستار “جبران” شده بود. در حالی که در ساعات ابتدایی تصور می شد این اظهارات به معنی حکم حکومتی برای بررسی مجدد صلاحیت آقای لاریجانی است، اعضای دفتر آیت الله خامنه ای به سرعت اعلام کردند که آن گفته ها به معنی حکم حکومتی نبوده و در عمل تعهدی برای شورای نگهبان ایجاد نمی کند.

“تذکر” آقای خامنه‌ای درباره نام نبردن از متهمان تا زمان اعلام حکم دادگاه بیش از آنکه مشابه “حکم حکومتی” وی در سال های اخیر باشد از جنس اظهارات او در دلجویی از علی لاریجانی در انتخابات ریاست جمهوری اخیر است.

آیا از این به بعد نام متهمان پرونده ها اعلام نمی‌شود؟

با توجه به اینکه آیت الله خامنه ای یک “تذکر” در واکنش به نامه‌ای اعتراضی نوشته و مخاطب وی هم نمایندگان مجلس بوده‌اند، احتمال اینکه مقام های قوه قضائیه و رسانه هایی که نزدیک به منابع امنیتی هستند این تذکر را به معنی “ممنوعیت نام بردن از متهمان” تلقی و به این روند خاتمه دهند، زیاد به نظر نمی رسد.

محمدباقر قالیباف رئیس مجلس هم گفته “از همه همکاران” یعنی نمایندگان مجلس “می خواهم که ضمن جبران گذشته، در نطقها و تذکرها و گزارش کمیسیون ها نسبت به رعایت این رهنمود جدی باشند”.

آقای قالیباف به صراحت گفته “امیدوارم دیگر تریبون ها و رسانه های رسمی و فعالان رسانه ای هم در رعایت این مساله کوشا باشند”. این اظهارات نشان می دهد که از دیدگاه محمدباقر قالیباف غیر از نمایندگان مجلس، دیگران ملزم و متعهد به رعایت این تذکر نیستند.

بنابراین انتظار اینکه از این به بعد مقام های قوه قضائیه، و رسانه ها افشای نام متهمان را موکول به صدور حکم قطعی محکومیت در دادگاه کنند با توجه به رویه ای که در ایران وجود دارد، دور از ذهن است.