ایران وایر: تغییر فرمانده مجموعه‌ای از سپاه پاسداران که حفاظت از رهبر جمهوری اسلامی را بر عهده دارد، آن هم دو روز پس از برکناری «حسین طائب» شکلی سمبولیک یافته است، به خصوص اینکه «ابراهیم جباری» نیز حدود یک سال پس از انتصاب طائب به ریاست سازمان اطلاعات سپاه پاسداران به عنوان فرمانده سپاه «حفاظت ولی امر» منصوب شده بود.

اکثر فرماندهان سپاه «حفاظت ولی امر» پیش از این در فضای عمومی چهره‌های شناخته شده بودند؛ اما این بار گویا فرماندهی انتخاب شده که سوابق حفاظتی داشته و پیش از این به نام مستعارش مشهور بوده است.

***

فرمانده جدید سپاه «حفاظت ولی امر» کیست؟

روابط عمومی سپاه پاسداران روز شنبه اعلام کرد حسن مشروعی‌فر به عنوان «فرمانده سپاه حفاظت ولی‌امر» جانشین ابراهیم جباری شده است.

در گزارش روابط عمومی و خبرگزاری‌های وابسته به سپاه پاسداران به سوابق حسن مشروعی‌فر اشاره نشده است. این موضوع این احتمال را تقویت می‌کند که او از نیروهای حفاظت اطلاعات سپاه پاسداران بوده باشد.

نام فامیلی در اتیکت نظامی تصویر منتشر شده از او تنها یک بخش دارد و با مشروعی‌فر تناسب ندارد. این نام فامیل کوتاه به امامی شبیه است و برخی نیز گفته‌اند که او همان حسن امامی معاون حفاظت اطلاعات سپاه پاسداران بوده است.

حسن امامی در دهه ۶۰ در سپاه قم فعالیت می‌کرده و مدتی مسئول حفاظت اطلاعات این سپاه بوده است.

پیش از این نیز مصاحبه‌هایی از حسن امامی، معاون سازمان حفاظت اطلاعات سپاه پاسداران منتشر شده اما تصویری از او منتشر نشده بود. این مصاحبه‌ها نیز احتمالا مکتوب بوده و توسط روابط عمومی سپاه پاسداران برای رسانه‌ها ارسال شده است. او از این جهت نیز شبیه محمد کاظمی فرمانده سابق حفاظت اطلاعات و فرمانده فعلی سازمان اطلاعات سپاه پاسداران چهره‌ای تک‌عکس است.

حذف تیم طائب و جایگزینی تیم کاظمی

تغییر در فرمانده سپاه «حفاظت ولی امر» دو روز پس از برکناری رییس سازمان اطلاعات سپاه پاسداران این تغییرات را به هم مرتبط می‌کند. هر چند رسانه‌های وابسته به سپاه پاسداران سعی کرده‌اند برکناری رئیس سازمان اطلاعات را موضوعی عادی جلوه دهند؛ اما نشانه ها حکایت از آن دارد که برکناری طائب نه یک موضوع عادی بلکه ناشی از درگیری شدید در دفتر رهبر جمهوری اسلامی بوده است. اتفاقی که عجیب می‌نماید؛ چرا که طائب در حدود ۳۰ سال گذشته عملا همراه مجتبی خامنه‌ای بوده و برنامه‌های او را اجرا کرده است.

این اتفاق تا حدی مهم بوده که برخی از چهره های سیاسی از جمله حمید رسایی، عضو سابق جبهه پایداری، آن را با برکناری آیت‌الله منتظری از سمت قائم مقامی رهبری جمهوری اسلامی شبیه دانسته‌اند. رسایی همچنین نوشت: «بدون شک این جراحی سبب ارتقای امنیت در کشور خواهد شد.»

در فایل صوتی فرماندهان سپاه پاسداران نیز نشانه‌هایی از درگیری حفاظت اطلاعات و سازمان اطلاعات سپاه پاسداران مشاهده می‌شد. انتشار این فایل در فضای عمومی به زیان محمدباقر قالیباف، حسین طائب و قاسم سلیمانی تمام شد و چهره‌ای جدی از محمد کاظمی ارائه می‌کرد.

محمدعلی جعفری در این فایل صوتی می‌گوید که اگر پرونده هلدینگ یاس به حفاظت اطلاعات سپاه پاسداران تحویل شود «به عنوان چیزی که کشف کرده، همه جا گزارش می‌دهد» و پرونده قضایی برای این موضوع تشکیل می‌دهد.

گزارش های دیگر نیز از درگیری طائب و کاظمی حکایت داشته است.

انتصاب مشروعی‌فر نمادی از این است که تیم جدید به ریاست کاظمی در حال چینش نیروهای خود است و ممکن است که تغییرات در بخش‌های دیگر نیز پیش برود. اینک طائب و تیم او در این بازی بازنده شده‌اند اما قاعدتا تلاش می‌کنند ورق را بازگردانند و توازن قوا تغییر کند.

در این میان، این تغییرات تاکنون به نفع ابراهیم رئیسی تمام شده است و در نبود چهره‌هایی چون طائب او احساس امنیت بیشتری خواهد داشت و بیشتر موفق شد پروژه‌های سیاسی خود را پیش ببرد.

تغییر فرمانده سپاه «حفاظت ولی امر» چه معنایی دارد؟

پس از برکناری فرمانده «حفاظت ولی امر» موضوع هشدار وزیر سابق اطلاعات درباره ترور مقامات جمهوری اسلامی بار دیگر مطرح شده و این برکناری به هراس از ترور آیت‌الله خامنه ای تعبیر شده است. هر چند که معمولا سهم درگیری‌های داخلی در این تغییرات بیش از نگرانی‌های این چنینی است.

«علی یونسی»، وزیر سابق اطلاعات روز سه‌شنبه ۸تیر۱۴۰۰ نفوذ سازمان اطلاعات اسراییل در ایران را به حدی عمیق توصیف کرده بود که همه مسئولان جمهوری اسلامی باید نگران جان خود باشند.

در ماجرای ترور محسن فخری‌زاده نیز سپاه حفاظت انصار به کوتاهی در انجام وظایف خود متهم شد. «یوسی کوهن»، رییس سابق موساد، نیز گفته که موساد از سال‌ها پیش به صورت فیزیکی به فخری‌زاده نزدیک بود.

ابتدای سال ۹۸ نیز شایعه‌ای در فضای مجازی منتشر شد مبنی بر اینکه علی نصیری فرمانده سابق سپاه انصارالمهدی از کشور گریخته و به کشور دیگری پناهنده شده اما این موضوع تکذیب شد.

هرچند که موضوع درگیری با اسراییل و اتفاقات چند ماهه اخیر می‌توانند در تغییر طائب و دیگر تغییرات در سپاه تاثیر داشته باشند اما به طور معمول سهم موضوعات داخلی در تغییر فرماندهان سپاه پاسداران بیشتر از موضوعات خارجی بوده است و موضوعات خارجی تنها ممکن است برای زدن ضربه آخر به رقبا به کار گرفته شود.

سابقه تشکیل «حفاظت ولی امر»

در دهه ۶۰ دفتر آیت‌الله خمینی حفاظت خاص خود را داشت و سراج‌الدین موسوی از روحانیون نزدیک به احمد خمینی به عنوان فرمانده حفاظت ‏‎ ‎‏جماران منصوب شده بود.

در این دوره حفاظت از مقامات بر عهده سپاه و کمیته انقلاب اسلامی بود و پس از ادغام شهربانی، ژاندارمری و کمیته در نیروی انتظامی، بخشی از مسئولیت حفاظت شخصیت‌ها به نیروی انتظامی سپرده شد.

در دوره رهبری آیت‌الله «خامنه‌ای» و از سال ۶۸ به بعد تیپ و سپس لشکر «حفاظت از شخصیت‌ها» و «حفاظت ولی‌امر» از یکدیگر تفکیک شدند و سپاه «حفاظت انصارالمهدی» تشکیل شد. لشکر «ولی امر» تنها حفاظت از رهبر جمهوری اسلامی را بر عهده داشت و لشکر «حفاظت انصار» ماموریت حفاظت از دیگر مقامات. پس از تبدیل لشکرهای سپاه به سپاه‌های استانی، نام این این دو لشگر نیز به سپاه تغییر یافت.

محمدصادق صالحی‌منش که در دولت اول حسن روحانی استاندار قم شد در سوابق خود به تاسیس و فرماندهی سپاه حفاظت ولی امر از سال ۱۳۶۵ تا ۱۳۷۲ اشاره کرده و همچنین نوشته که فرماندهی تیپ حفاظت مقام معظم رهبری از سال ۱۳۶۸ تا ۱۳۷۲ بوده است.

مصطفی متولیان و حسین نجات دیگر فرماندهان این لشکر یا سپاه بودند. در این میان محمدحسین زیبایی‌نژاد معروف به حسین نجات در فضای عمومی شناخته شده‌تر بود و سال ۱۳۹۵ نیز به عنوان جانشین سازمان اطلاعات سپاه پاسداران منصوب شد.

ابراهیم جباری سال ۱۳۸۹ به عنوان فرمانده حفاظت ولی امر منصوب شد. او سال‌ها فرمانده سپاه زنجان و قزوین بود و از سال ۸۷ معاون سپاه تهران و سپس فرمانده سپاه قم شد.

جباری و حسین نجات دیگر فرماندهان قبلی سپاه «حفاظت ولی امر» سرتیپ تمام بوده اند اما مشروعی‌فر درجه سرتیپ دو دارد.